પ્રથમ અને બીજા વિશ્વયુદ્ધમાં ભારતીય સૈનિકોએ બતાવેલી બહાદુરી ઇતિહાસના પાનાઓમાં અમર છે. હજારો ભારતીય સૈનિકોએ પોતાના જીવનું બલિદાન આપ્યું, પરંતુ પોતાની ફરજથી પાછળ હટ્યા નહીં. ફ્રેન્ચ ભૂમિ પર લડાયેલા આ યુદ્ધોમાં તેમની બહાદુરીની વાર્તાઓ આજે પણ પ્રેરણાદાયક છે. પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદી અને ફ્રાન્સના રાષ્ટ્રપતિ ઇમેન્યુઅલ મેક્રોને માર્સેલીમાં મઝાર્જ વોર મેમોરિયલની મુલાકાત લઈને આ બહાદુર સૈનિકોને શ્રદ્ધાંજલિ આપી. આ સન્માન ભારત અને ફ્રાન્સ વચ્ચેના ઐતિહાસિક સંબંધોને વધુ મજબૂત બનાવે છે.
ભારતીય વીરોએ બહાદુરી બતાવી
૧૯૧૪માં પ્રથમ વિશ્વયુદ્ધ દરમિયાન, બ્રિટિશ સેનાને ભારે નુકસાન થયું હતું, જેના કારણે ભારતીય સૈનિકોને યુરોપ મોકલવામાં આવ્યા હતા. લાહોર અને મેરઠ ડિવિઝનના હજારો સૈનિકો ફ્રાન્સ પહોંચ્યા અને કડવી ઠંડી, કાદવવાળા ખાઈ અને ઘાતક યુદ્ધની પરિસ્થિતિઓમાં અદમ્ય હિંમત દર્શાવી. તેમણે ન્યુવે-ચેપેલ, ગિવેન્ચી, ફેસ્ટબર્ટ જેવા યુદ્ધોમાં અભૂતપૂર્વ બહાદુરી દર્શાવી. તેમની દ્રઢતા અને બલિદાનથી સાથી દળો વિજય તરફ દોરી ગયા.
ભારતીય સૈનિકો પોતાના જીવનું બલિદાન આપ્યા પછી પણ ડગમગ્યા નહીં
આ બહાદુર યોદ્ધાઓમાં, સિપાહી ખુદાદાદ ખાનનું નામ સૌથી પહેલા લેવામાં આવે છે, જેમણે પોતાના છેલ્લા શ્વાસ સુધી લડાઈ લડી અને વિક્ટોરિયા ક્રોસ પ્રાપ્ત કર્યો. નાયક દરવાન સિંહે દુશ્મનોથી ઘેરાયેલા ખાઈઓને ફરીથી કબજે કરવામાં પણ પોતાની બહાદુરી દર્શાવી. ૧૯૧૫ના યેપ્રેસ યુદ્ધમાં જ્યારે દુશ્મનોએ પહેલીવાર ઝેરી ગેસનો ઉપયોગ કર્યો, ત્યારે ભારતીય સૈનિકોએ પોતાના જીવની કિંમતે પણ મોરચો છોડ્યો નહીં. તેમનું બલિદાન ઇતિહાસમાં સુવર્ણ અક્ષરોમાં નોંધાયેલું છે.
યુદ્ધ દરમિયાન સૈનિકોના પત્રો તેમની વેદના અને હિંમત બંનેને પ્રતિબિંબિત કરે છે. કોઈએ લખ્યું કે યુદ્ધમાં મૃત્યુ પામવું તેમના માટે સૌભાગ્યની વાત હશે, તો કોઈએ તેમના પરિવાર માટે ચિંતા વ્યક્ત કરી. પશ્ચિમી મોરચા પર લડતી વખતે, તેમણે માત્ર પોતાની હિંમત જ નહીં પરંતુ સમગ્ર વિશ્વને ભારતીય સૈનિકોની નિર્ભયતાને ઓળખાવી.
આજે પણ, આ સૈનિકોનું બલિદાન ફ્રાન્સ અને ભારત વચ્ચેની મિત્રતામાં એક મજબૂત કડી છે. પ્રધાનમંત્રી મોદી અને રાષ્ટ્રપતિ મેક્રોન દ્વારા અર્પણ કરાયેલ શ્રદ્ધાંજલિ માત્ર ઔપચારિકતા નથી પરંતુ તે નાયકોની સ્મૃતિને જીવંત રાખવાની પહેલ છે. માતૃભૂમિથી દૂર રહીને પણ ભારતીય સૈનિકોએ જે બહાદુરી બતાવી તે દરેક ભારતીય માટે ગર્વની વાત છે.
