જલિયાંવાલા બાગ હત્યાકાંડનો મુદ્દો બ્રિટિશ સંસદમાં ઉઠાવવામાં આવ્યો છે. ૧૦૬ વર્ષ જૂની આ ઘટના માટે બ્રિટને ભારતીયોની માફી માંગવી જોઈએ તેવી માંગ થઈ રહી છે. ખાસ વાત એ છે કે આ માંગ બ્રિટિશ સાંસદ બોબ બ્લેકમેને પણ કરી છે. એટલું જ નહીં, તેમણે આ ઘટનાને બ્રિટનના ઇતિહાસમાં ‘કાળા ડાઘ’ તરીકે ગણાવી છે. આ હત્યાકાંડમાં, બ્રિટિશ સૈનિકોએ નિઃશસ્ત્ર ભારતીયો પર ગોળીબાર કર્યો.
બ્રિટનની સાથે, બ્લેકમેને જલિયાંવાલા બાગ ઘટના અંગે હાઉસ ઓફ કોમન્સમાં ભાષણ આપ્યું. તેમણે કહ્યું, ‘૧૩ એપ્રિલ, ૧૯૧૯ ના રોજ, ઘણા પરિવારો તેમના પરિવારો સાથે સારો દિવસ પસાર કરવા માટે શાંતિથી ભેગા થયા હતા. બ્રિટિશ સેના વતી, જનરલ ડાયરે તેના સૈનિકોને ગોળીઓ ખતમ ન થાય ત્યાં સુધી તે નિર્દોષ લોકો પર ગોળીબાર કરવાનો આદેશ આપ્યો.
તેમણે કહ્યું, ‘આ હત્યાકાંડના અંતે, ૧૫૦૦ લોકો માર્યા ગયા અને ૧૨૦૦ ઘાયલ થયા.’ પાછળથી જનરલ ડાયરને બ્રિટિશ સામ્રાજ્ય પરના આ ડાઘ માટે અપમાન સહન કરવું પડ્યું. તેમણે આગળ કહ્યું, ‘તો શું આપણે સરકાર તરફથી નિવેદન જારી કરીને જે ખોટું થયું તે સ્વીકારી શકીએ છીએ અને ભારતના લોકો પાસે ઔપચારિક રીતે માફી માંગી શકીએ છીએ?’
2019 માં, તત્કાલીન બ્રિટિશ વડા પ્રધાન થેરેસા મેએ આ હત્યાકાંડ પર દુઃખ વ્યક્ત કર્યું હતું. તેમણે તેને ‘બ્રિટનના ઇતિહાસ પર શરમજનક ડાઘ’ ગણાવ્યો. જોકે, તેમણે હજુ સુધી ઔપચારિક માફી માંગી નથી.
શું હતો જલિયાંવાલા બાગ હત્યાકાંડ
૧૩ એપ્રિલ, ૧૯૧૯ ના રોજ, પંજાબના અમૃતસરમાં, જનરલ રેજિનાલ્ડ ડાયરના નેતૃત્વમાં બ્રિટિશ સૈનિકોએ બગીચામાં હાજર લોકો પર ગોળીબાર કર્યો. તે સમય દરમિયાન ભારતીયો વૈશાખીની ઉજવણી કરવા અને રોલેટ એક્ટનો વિરોધ કરવા માટે એક થયા હતા. પછી જનરલ ડાયરે સૈનિકોને કોઈપણ ચેતવણી વિના ગોળીબાર કરવાનો આદેશ આપ્યો.
