વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની હાજરીમાં પાર્વતી-કાલિસિંધ-ચંબલ (PKC) નદી લિંકિંગ પ્રોજેક્ટનું લોકાર્પણ કરવામાં આવ્યું હતું. જયપુરમાં મધ્યપ્રદેશ, રાજસ્થાન અને કેન્દ્રીય જલ શક્તિ મંત્રાલય વચ્ચે ત્રિ-સ્તરીય એમઓયુ પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા. આ પ્રોજેક્ટ બંને રાજ્યોમાં પાણીની સમસ્યા દૂર કરશે. 72 હજાર કરોડના ખર્ચના આ પ્રોજેક્ટનો ઉદ્દેશ્ય સિંચાઈ, પીવાના પાણી અને ઔદ્યોગિક પાણી પુરવઠાને સુનિશ્ચિત કરવાનો છે.
બહુપ્રતિક્ષિત પાર્વતી-કાલસિંધ-ચંબલ (PKC) અને પૂર્વ રાજસ્થાન નહેર પ્રોજેક્ટ (ERCP) ની શિલાન્યાસ રાજસ્થાન અને મધ્ય પ્રદેશ વચ્ચેના પાણીના વિવાદનો ઉકેલ હોવાનું કહેવાય છે. આ 20 વર્ષ જૂના મુદ્દાને ઉકેલીને પીએમ મોદીએ બંને રાજ્યો માટે જળ સંકટમાંથી રાહત આપવાનું વચન આપ્યું હતું.
પાણીની સમસ્યાનો અંત આવ્યો
જયપુરમાં આ કાર્યક્રમમાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની સાથે મધ્યપ્રદેશના મુખ્યમંત્રી મોહન યાદવ અને રાજસ્થાનના મુખ્યમંત્રી ભજનલાલ શર્મા પણ હાજર રહ્યા હતા. મધ્યપ્રદેશના મુખ્યમંત્રીએ કહ્યું કે પીએમ મોદીના પ્રયાસોને કારણે આ પાણીનો ઉકેલ શક્ય બન્યો છે. તેમણે આ 20 વર્ષ જૂના જળ વિવાદને ઉકેલવામાં વિલંબ માટે કોંગ્રેસ સરકારોને જવાબદાર ગણાવી હતી. આ પ્રોજેક્ટ રાજસ્થાનના 21 જિલ્લાઓને પાણી પૂરું પાડશે અને 2.5 લાખ હેક્ટર જમીનને સિંચાઈ કરશે.
દરેક ઘરમાં પાણી પહોંચશે
વડાપ્રધાન મોદીએ કહ્યું કે રાજસ્થાનમાં દરેક ઘરમાં પાણી પહોંચશે તેની મારી ગેરંટી છે. પીએમ મોદીએ કહ્યું કે આ પ્રોજેક્ટ ઐતિહાસિક છે. આનાથી માત્ર પીવાનું પાણી જ નહીં પરંતુ ખેડૂતોની સિંચાઈની જરૂરિયાતો પણ પૂરી થશે. મોદીએ કહ્યું કે આ કાર્યક્રમમાં કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારોની 46 હજાર કરોડ રૂપિયાથી વધુની યોજનાઓ પણ જનતાને સમર્પિત કરવામાં આવી છે.
ભૈરોન સિંહ શેખાવતને યાદ કર્યા
વડાપ્રધાન મોદીએ પોતાના ભાષણમાં પૂર્વ ઉપરાષ્ટ્રપતિ ભૈરોન સિંહ શેખાવતને યાદ કર્યા. પીએમ મોદીએ કહ્યું કે જ્યારે હું ગુજરાતનો મુખ્યમંત્રી હતો ત્યારે મેં રાજસ્થાનને કોઈ પણ વિવાદ વિના નર્મદાનું પાણી આપ્યું હતું. પીએમ મોદીએ કહ્યું કે રાજસ્થાનના વિકાસને હંમેશા પ્રાથમિકતા આપવામાં આવશે.
પીએમ મોદીએ પેપર લીક મામલે કોંગ્રેસ પર પણ નિશાન સાધ્યું હતું. પીએમ મોદીએ કહ્યું કે કોંગ્રેસના શાસનમાં પેપર લીક રાજસ્થાનની ઓળખ બની ગયું હતું, જેના કારણે યુવાનો નોકરીથી વંચિત રહ્યા હતા. ભજનલાલ સરકારના વખાણ કરતા પીએમ મોદીએ કહ્યું કે બીજેપી આવ્યા બાદ સ્થિતિ બદલાઈ રહી છે. પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં પણ રાહત આપવામાં આવી રહી છે.
પ્રોજેક્ટ શું છે?
PKC-ERCPનો મુસદ્દો 2017માં પૂર્વ મુખ્યમંત્રી વસુંધરા રાજેના કાર્યકાળ દરમિયાન તૈયાર કરવામાં આવ્યો હતો. આ પ્રોજેક્ટ પાર્વતી, ચંબલ અને કાલીસિંધ નદીઓને જોડવાનું કામ કરશે. આ અંતર્ગત જયપુર, કોટા, બુંદી, સવાઈ માધોપુર, અલવર, ભરતપુર અને ધોલપુર સહિત 21 જિલ્લાઓને જળ સંકટમાંથી રાહત મળશે. પ્રોજેક્ટ દ્વારા સિંચાઈની સાથે પીવાના પાણીની સુવિધા પણ સુનિશ્ચિત કરવામાં આવશે.
સિંચાઈ અને પીવાના પાણીનો પ્રશ્ન હલ થશે
PKC પ્રોજેક્ટ મધ્યપ્રદેશના 11 જિલ્લાઓમાં 6 લાખ 13 હજાર હેક્ટર જમીનની સિંચાઈ શક્ય બનાવશે. આ જિલ્લાઓમાં ગુના, શિવપુરી, સિહોર, દેવાસ, ઉજ્જૈન, રાજગઢ, અગર-માલવા, શાજાપુર, ઈન્દોર, મંદસૌર અને મોરેનાનો સમાવેશ થાય છે. તેમજ ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં પીવાના પાણીની વ્યવસ્થા કરવામાં આવશે. આ પ્રોજેક્ટ રાજસ્થાનમાં સિંચાઈ અને પીવાના પાણીમાં પણ મદદ કરશે. ખેડૂતોને વધુ સારી રીતે પાણી મળવાને કારણે કૃષિ ક્ષેત્ર સુધરશે.
21 ડેમ અને બેરેજ બનાવવામાં આવશે
પ્રોજેક્ટ હેઠળ કુલ 21 ડેમ અને બેરેજ બનાવવામાં આવશે. જેમાં શ્રીમંત માધવરાવ સિંધિયા સિંચાઈ સંકુલમાં 4 મોટા ડેમ અને 2 બેરેજ, કુંભરાજ કોમ્પ્લેક્સમાં 2 ડેમ અને રણજીત સાગર વિસ્તારમાં 7 ડેમનો સમાવેશ થાય છે. આ ઉપરાંત ચંબલ, ક્ષિપ્રા અને ગંભીર નદીઓ પર પણ નાના ડેમ બનાવવામાં આવશે. આ બાંધકામોની કુલ જળ સંગ્રહ ક્ષમતા 1908.83 ઘન મીટર હશે. 172 મિલિયન ક્યુબિક મીટર પાણી પીવા અને ઔદ્યોગિક જરૂરિયાતો માટે અનામત રાખવામાં આવશે.
સીએમ મોહન યાદવે પ્રોજેક્ટની પ્રશંસા કરી હતી
મુખ્યમંત્રી મોહન યાદવે કહ્યું કે આ પ્રોજેક્ટ ખેડૂતો અને નાગરિકો માટે વરદાન સાબિત થશે. ખેડૂતોને સિંચાઈનું પૂરતું પાણી મળશે, જેનાથી કૃષિ ઉત્પાદનમાં વધારો થશે. ઉપરાંત ઔદ્યોગિક વિસ્તારોને પણ પાણી પહોંચાડવામાં આવશે. આ પ્રોજેક્ટ બંને રાજ્યો વચ્ચે સહકાર વધારશે અને જળ સંકટના કાયમી ઉકેલ માટે એક સીમાચિહ્નરૂપ સાબિત થશે.
આ વિશાળ પ્રોજેક્ટને કેન્દ્ર સરકારના સહયોગથી પાંચ વર્ષમાં પૂર્ણ કરવાનો લક્ષ્યાંક રાખવામાં આવ્યો છે. પ્રોજેક્ટના કુલ ખર્ચના 90% કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા અને 10% મધ્યપ્રદેશ અને રાજસ્થાન સરકારો દ્વારા વહેંચવામાં આવશે. આ સમયગાળા દરમિયાન ચંબલ રાઈટ મેઈન કેનાલ (CRMC) અને તેની સિસ્ટમનું પણ આધુનિકરણ કરવામાં આવશે. આ સાથે શ્યોપુર, મોરેના અને ભીંડ જિલ્લાઓને સિંચાઈ અને પીવાના પાણીની સારી સુવિધા મળશે.
