Parliament Session: 18મી લોકસભાનું પ્રથમ સત્ર 24 જૂનથી શરૂ થયું હતું. સોમવારે સવારે 11 વાગ્યે લોકસભાની કાર્યવાહી શરૂ થયા પછી, વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી અને તેમના કેબિનેટ પ્રધાનોએ સંસદના સભ્યો તરીકે શપથ લીધા હતા. વડાપ્રધાન બાદ કેન્દ્રીય મંત્રી રાજનાથ સિંહ, અમિત શાહ અને નીતિન ગડકરીએ શપથ લીધા. આ પછી મંત્રી પરિષદના અન્ય સભ્યોએ સાંસદ તરીકે શપથ લીધા. પ્રોટેમ સ્પીકર ભર્તૃહરિ મહતાબ દ્વારા દરેકને શપથ લેવડાવવામાં આવ્યા હતા. આ પછી વિવિધ રાજ્યોના સાંસદોએ મૂળાક્ષરોના ક્રમમાં શપથ લીધા. એટલે કે, પહેલા આસામ રાજ્યના સાંસદોએ શપથ લીધા, પછી સૌથી છેલ્લે પશ્ચિમ બંગાળના સાંસદો આવ્યા.
સત્રના પહેલા જ દિવસે ભાજપના નેતા અને સાત વખતના સાંસદ ભરતરિહરિ મહતાબની પ્રોટેમ સ્પીકર તરીકે નિમણૂકને લઈને વિવાદ થયો હતો. વિપક્ષનો આરોપ છે કે સરકારે કોંગ્રેસના સભ્ય કોડીકુનીલ સુરેશના પદ માટેના દાવાની અવગણના કરી છે. સંસદીય બાબતોના પ્રધાન કિરેન રિજિજુએ કહ્યું કે કોંગ્રેસના સાંસદો સતત જીત્યા નથી, તેથી તેમની વરિષ્ઠતાનો કોઈ આધાર નથી.
પીએમ મોદીની કેબિનેટમાં સામેલ મંત્રીઓમાં 58 લોકસભાના સભ્યો છે. જ્યારે કેન્દ્રીય મંત્રી પરિષદના 13 સભ્યો રાજ્યસભાના સાંસદ છે અને એક મંત્રી રવનીત સિંહ બિટ્ટુ કોઈપણ ગૃહના સભ્ય નથી. તેઓ ભાજપની ટિકિટ પર લુધિયાણાથી લોકસભાની ચૂંટણી લડ્યા હતા, પરંતુ હારી ગયા હતા. સંસદના આ સત્રમાં ઝીરો અવર અને પ્રશ્નકાળ નહીં હોય. આ પહેલા સોમવારે રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુએ રાષ્ટ્રપતિ ભવનમાં સૌપ્રથમ ભર્તૃહરિ મહતાબને લોકસભાના પ્રોટેમ સ્પીકર તરીકે શપથ લેવડાવ્યા હતા. આ પછી સવારે 11 વાગ્યાથી સંસદની કાર્યવાહી શરૂ થઈ.
આ પહેલા ત્રણ દિવસ સંસદમાં થશે
18મી લોકસભાની પ્રથમ બેઠકના પ્રસંગે સભ્યો દ્વારા મૌન સાથે કાર્યવાહી શરૂ થઈ હતી. આ પછી લોકસભાના મહાસચિવ ઉત્પલ કુમાર સિંહે લોકસભામાં ચૂંટાયેલા સભ્યોની યાદી ગૃહના ટેબલ પર મૂકી. આ પછી પ્રોટેમ સ્પીકર મહતાબે પીએમ મોદીને ગૃહના સભ્ય તરીકે શપથ લેવા આમંત્રણ આપ્યું હતું. આ પછી, 26 જૂને લોકસભા અધ્યક્ષની ચૂંટણી સુધી ગૃહની કાર્યવાહી ચલાવવામાં મદદ કરવા માટે રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા નિયુક્ત સ્પીકર્સ પેનલને શપથ લેવડાવવામાં આવ્યા હતા.
વાસ્તવમાં, રાષ્ટ્રપતિએ કોડીકુન્નીલ સુરેશ (કોંગ્રેસ), ટીઆર બાલુ (ડીએમકે), રાધા મોહન સિંહ અને ફગ્ગન સિંહ કુલસ્તે (બંને બીજેપી) અને સુદીપ બંદોપાધ્યાય (તૃણમૂલ કોંગ્રેસ)ની નિમણૂક કરી છે જેથી નવા નવા લોકોને શપથ લેવડાવવામાં મદદ કરી શકાય. લોકસભાના ચૂંટાયેલા સભ્યોની નિમણૂક કરવામાં આવી છે. 24 જૂને સંસદ સત્રના પહેલા દિવસે 280 નવા ચૂંટાયેલા સાંસદો શપથ લેશે. બીજા દિવસે એટલે કે 25મી જૂને 264 નવા ચૂંટાયેલા સાંસદો શપથ લેશે. આ પછી 26 જૂને નવા લોકસભા સ્પીકરની ચૂંટણી થશે. રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુ 27 જૂને બંને ગૃહોની સંયુક્ત બેઠકને સંબોધિત કરશે.
વિપક્ષ આ મુદ્દાઓ પર સરકારને ઘેરશે
મળતી માહિતી મુજબ રાજ્યસભાનું 264મું સત્ર 27 જૂનથી શરૂ થશે. તે જ દિવસે રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુ લોકસભા-રાજ્યસભાના સંયુક્ત સત્રને સંબોધિત કરશે. આ પછી વડાપ્રધાન મોદી બોલશે. 1-3 જુલાઈ દરમિયાન સંસદના બંને ગૃહોમાં રાષ્ટ્રપતિના આભાર પ્રસ્તાવ પર ચર્ચા કરવામાં આવશે. 10 વર્ષ બાદ પહેલીવાર PM મોદીને જોરદાર વિરોધનો સામનો કરવો પડશે. વિપક્ષ NEET પરીક્ષાની ગેરરીતિઓ, UGC NET પરીક્ષા રદ કરવા અને અગ્નિવીર યોજના અંગે સરકારને ઘેરવાનો પ્રયાસ કરશે. આ પછી, વડાપ્રધાન રાષ્ટ્રપતિના અભિભાષણ પર આભાર પ્રસ્તાવ પર સંસદના બંને ગૃહોમાં ચર્ચાનો જવાબ આપશે.
કોંગ્રેસને 10 વર્ષ બાદ વિપક્ષના નેતાનું પદ મળશે
આ વખતે તેઓ લોકસભામાં વિપક્ષના નેતા પણ હશે. લોકસભામાં વિપક્ષના નેતાનું પદ છેલ્લા 10 વર્ષથી ખાલી છે, કારણ કે 2014થી અત્યાર સુધી કોઈપણ વિરોધ પક્ષના 54 સાંસદો જીતી શક્યા નથી. નિયમો અનુસાર વિપક્ષના નેતા બનવા માટે લોકસભાના કુલ 543 સાંસદોની સંખ્યાના 10 ટકા એટલે કે 54 સાંસદ હોવા જરૂરી છે. 16મી લોકસભામાં મલ્લિકાર્જુન ખડગે 44 સાંસદો સાથે કોંગ્રેસના સંસદીય દળના નેતા હતા, પરંતુ તેમની પાસે વિપક્ષના નેતાનો દરજ્જો નહોતો. 17મી લોકસભામાં મલ્લિકાર્જુન ખડગે 44 સાંસદો સાથે કોંગ્રેસના સંસદીય દળના નેતા હતા, પરંતુ તેમની પાસે વિપક્ષના નેતાનો દરજ્જો નહોતો. અધીર રંજન ચૌધરીએ 17મી લોકસભામાં 52 સાંસદોનું નેતૃત્વ કર્યું હતું.
ગૃહના નેતા અને વિપક્ષના નેતાને વડાપ્રધાન તરીકે સમાન પ્રાથમિકતા મળે છે. તેમને ચૂંટણી કમિશનરોની નિમણૂક માટેની સમિતિમાં પણ સામેલ કરવામાં આવ્યા છે, જેની અધ્યક્ષતા પીએમ કરે છે. રાષ્ટ્રીય માનવાધિકાર આયોગ, કેન્દ્રીય માહિતી આયોગ, CVC અને CBIના વડાઓની નિમણૂક કરવા માટે વિપક્ષના નેતા પણ સમિતિમાં જોડાય છે. સામાન્ય રીતે વિપક્ષના નેતાને લોકસભાની જાહેર હિસાબ સમિતિના અધ્યક્ષ પણ બનાવવામાં આવે છે. આ કમિટીને પીએમને પણ બોલાવવાનો અધિકાર છે. ગૃહમાં વિપક્ષની આગળ અને બીજી હરોળમાં કોણ બેસશે તે અંગેનો અભિપ્રાય પણ વિપક્ષના નેતા પાસેથી લેવામાં આવે છે.
