ઓરિસ્સા હાઈકોર્ટે તાજેતરના એક મહત્વપૂર્ણ ચુકાદામાં જણાવ્યું હતું કે કાયદો શિક્ષિત મહિલાને ફક્ત ભરણપોષણ ભથ્થું મેળવવા માટે બેરોજગાર રહેવાની પરવાનગી આપતો નથી. “ઉચ્ચ શિક્ષણ અને યોગ્ય લાયકાત હોવા છતાં ભરણપોષણ મેળવવા માટે કામ કરવાનું કે નોકરી શોધવાનું ટાળતી પત્નીઓ કાયદો તેને સમર્થન આપતો નથી,” ન્યાયાધીશ જી. સતપથીની સિંગલ બેન્ચે જણાવ્યું હતું.
શું મામલો છે?
કોર્ટે આ ટિપ્પણી એક પતિ દ્વારા દાખલ કરાયેલી અરજીની સુનાવણી દરમિયાન કરી હતી. અરજીમાં, પતિએ ફેમિલી કોર્ટના આદેશને પડકાર્યો હતો, જેમાં તેને કલમ 125 CrPC હેઠળ તેની પત્નીને દર મહિને 8,000 રૂપિયા ભરણપોષણ ભથ્થું ચૂકવવાનું કહેવામાં આવ્યું હતું.
કોર્ટે બંને પક્ષોની નાણાકીય પરિસ્થિતિની સમીક્ષા કરી. પતિની માસિક ચોખ્ખી આવક 32,541 રૂપિયા હતી અને તેમના પર તેમની વૃદ્ધ માતાની જવાબદારી પણ હતી. જ્યારે તેમની પત્ની વિજ્ઞાન સ્નાતક છે અને તેમણે પત્રકારત્વ અને માસ કોમ્યુનિકેશનમાં પીજી ડિપ્લોમા કર્યો છે. તેણીએ NDTV સહિત વિવિધ મીડિયા સંસ્થાઓમાં કામ કર્યું હતું, પરંતુ હાલમાં તે બેરોજગાર હોવાનો દાવો કરતી હતી.
કોર્ટે શું કહ્યું?
કોર્ટે પોતાના નિર્ણયમાં કહ્યું કે જે વ્યક્તિઓ ખરેખર પોતાની આજીવિકા માટે બીજા કોઈ પર નિર્ભર હોય તેમને ભરણપોષણ આપવામાં આવે છે. હાઈકોર્ટે કહ્યું, “ભરણપોષણ ભથ્થાનો હેતુ ફક્ત પતિની આવક અને જવાબદારીઓ જોવાનો નથી, પરંતુ પત્ની પાસે શિક્ષણ અને કમાણીની શક્યતા છે કે નહીં તેનું મૂલ્યાંકન કરવું પણ જરૂરી છે.”
કોર્ટે ઠરાવ્યું કે પત્ની પાસે સારી શૈક્ષણિક લાયકાત અને કામનો અનુભવ છે, તેથી તેણે પોતાના માટે આજીવિકા કમાવવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ. આ આધારે, હાઇકોર્ટે ફેમિલી કોર્ટ દ્વારા નક્કી કરાયેલ ભરણપોષણની રકમ 8,000 રૂપિયાથી ઘટાડીને 5,000 રૂપિયા પ્રતિ માસ કરી.
ચુકાદાની અસર
આ નિર્ણય એવા કિસ્સાઓ માટે એક મિસાલ સ્થાપિત કરી શકે છે જ્યાં લાયક અને શિક્ષિત મહિલાઓ કોઈપણ માન્ય કારણ વગર કામ કરવાનું ટાળે છે અને ફક્ત ભરણપોષણ ભથ્થા પર આધાર રાખવા માંગે છે. હાઈકોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું કે નિર્વાહ ભથ્થું એ લોકો માટે છે જેઓ ખરેખર કામ કરવામાં અસમર્થ છે અને એવા લોકો માટે નથી જેઓ જાણી જોઈને બેરોજગાર રહેવા માંગે છે.
