ભારતે વારંવાર સાબિત કર્યું છે કે તે માત્ર એક પ્રાદેશિક શક્તિ જ નથી પણ વૈશ્વિક માનવતાવાદી સહયોગનો એક મહત્વપૂર્ણ સ્તંભ પણ છે. મ્યાનમારમાં તાજેતરમાં આવેલા વિનાશક ભૂકંપ બાદ, ભારતે તાત્કાલિક ‘ઓપરેશન બ્રહ્મા’ હેઠળ રાહત અને બચાવ કામગીરી શરૂ કરી, જેમાં હજારો લોકોને મદદ મળી. ‘મિશન મૈત્રી’ હોય કે વિયેતનામ અને મ્યાનમાર માટે ‘ઓપરેશન સદભાવના’, ભારત દરેક આફતમાં મિત્ર દેશોને મદદ કરવા આગળ આવ્યું છે. ‘આ પહેલી વાર નથી – પછી ભલે તે તુર્કી અને સીરિયામાં ‘ઓપરેશન દોસ્ત’ હોય, કે પછી નેપાળમાં ‘ઓપરેશન સુધૈવ કુટુમ્બકમ’ની ભાવનામાં, ભારત સતત તેની માનવતાવાદી ભૂમિકાને મજબૂત બનાવી રહ્યું છે અને આપત્તિ રાહતમાં વિશ્વના સૌથી વિશ્વસનીય ભાગીદાર તરીકે ઉભરી રહ્યું છે.’
૨૮ માર્ચે મ્યાનમારમાં ૭.૭ ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો, જેનાથી સમગ્ર પ્રદેશ હચમચી ગયો. આ કુદરતી આફતને કારણે અત્યાર સુધીમાં લગભગ 2000 લોકોનાં મોત થયા છે, જ્યારે હજારો લોકો ઘાયલ થયા છે. આ મુશ્કેલ સમયમાં, ભારતે ફરી એકવાર તેના પડોશી દેશને મદદ કરવાની તૈયારી બતાવી અને ‘ઓપરેશન બ્રહ્મા’ હેઠળ રાહત કામગીરી શરૂ કરી.
મ્યાનમાર ભારત પર વિશ્વાસ રાખે છે
પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ મ્યાનમારના લશ્કરી વડા મીન આંગ હ્લેઇંગ સાથે ફોન પર વાત કરી અને તેમને ખાતરી આપી કે ભારત આ સંકટના સમયમાં મ્યાનમારના લોકોની સાથે ઉભું છે. ભારતે બે નૌકાદળના જહાજો અને 118 તબીબી કર્મચારીઓની એક ટીમ મ્યાનમાર મોકલી છે, જે ઘાયલોને સારવાર આપી રહ્યા છે. આ ઉપરાંત, NDRF ની 80 સભ્યોની ટીમ અત્યાધુનિક બચાવ સાધનો સાથે રાહત કાર્યમાં રોકાયેલી છે. વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકરે જણાવ્યું હતું કે ‘ઓપરેશન બ્રહ્મા’ હેઠળ, INS સતપુરા અને INS સાવિત્રી 40 ટન માનવતાવાદી સહાય લઈને યાંગોન જવા રવાના થયા છે. ટૂંક સમયમાં વધુ બે જહાજો વધારાની રાહત સામગ્રી સાથે મોકલવામાં આવશે.
આપત્તિ રાહતમાં ભારતની ભૂમિકા
ભારતે ભૂતકાળમાં ઘણી વખત કુદરતી આફતો દરમિયાન અન્ય દેશોને મદદ પૂરી પાડી છે. ચાલો આપણે કેટલાક મહત્વપૂર્ણ રાહત કાર્યો પર એક નજર કરીએ.
ઓપરેશન સદભાવ (૨૦૨૪)
સપ્ટેમ્બર 2024 માં વિયેતનામ, લાઓસ અને મ્યાનમારમાં વાવાઝોડું યાગી ત્રાટક્યા પછી, ભારતે ‘ઓપરેશન સદભાવ’ હેઠળ તાત્કાલિક સહાય મોકલી. INS સતપુરા દ્વારા મ્યાનમારમાં 10 ટન રાહત સામગ્રી મોકલવામાં આવી હતી, જ્યારે વિયેતનામને 35 ટન આવશ્યક સામગ્રી પૂરી પાડવામાં આવી હતી.
ઓપરેશન દોસ્ત (૨૦૨૩)
ફેબ્રુઆરી 2023 માં તુર્કી અને સીરિયામાં આવેલા વિનાશક ભૂકંપ પછી ભારતે ‘ઓપરેશન દોસ્ત’ શરૂ કર્યું. આ અંતર્ગત, ભારતે ત્યાં બચાવ ટીમ, તબીબી ટીમ અને સ્નિફર ડોગ્સની ટીમ મોકલી. ભારતીય સેનાએ તુર્કીના હટાય પ્રાંતમાં એક ફિલ્ડ હોસ્પિટલ પણ સ્થાપી.
ઓપરેશન કરુણા (૨૦૨૩)
મે 2023 માં, ભારતે ‘ઓપરેશન કરુણા’ હેઠળ ચક્રવાત મોચાથી પ્રભાવિત મ્યાનમારમાં રાહત સામગ્રી મોકલી. ચાર જહાજો દ્વારા કટોકટીની ખાદ્ય સામગ્રી, તંબુઓ, દવાઓ અને અન્ય આવશ્યક ચીજવસ્તુઓ પહોંચાડવામાં આવી હતી.
ઓપરેશન મૈત્રી (૨૦૧૫)
૨૦૧૫માં નેપાળમાં ૭.૯ ની તીવ્રતાના ભૂકંપ બાદ ભારતે ‘ઓપરેશન મૈત્રી’ શરૂ કર્યું હતું. આ કામગીરી હેઠળ, ભારતીય વાયુસેનાના ૩૩ વિમાન ૫૨૦ ટન રાહત સામગ્રી લઈને નેપાળ પહોંચ્યા હતા. ભારતીય સેનાના હેલિકોપ્ટરોએ 900 થી વધુ ઘાયલ લોકોને બહાર કાઢ્યા અને 1,700 થી વધુ લોકોને સુરક્ષિત સ્થળોએ પહોંચાડ્યા.
