વૈશ્વિક રાજકારણ પર નજર રાખતા નિષ્ણાતો વિચારધારાના દાખલા ક્યાં બદલાઈ રહ્યા છે તે અંગે ચર્ચા કરતા રહે છે. દરમિયાન, એક કેસ સ્ટડીમાં આની ફરીથી ચર્ચા કરવામાં આવી છે. એવું જાણવા મળ્યું કે 2024 ના અંત અને 2025 ની શરૂઆતમાં વિશ્વ રાજકારણનું સમીકરણ બદલાઈ ગયું છે. લગભગ 62 દેશોમાં યોજાયેલી ચૂંટણીઓએ નક્કી કર્યું કે વિશ્વના લોકો તેમની પ્રાથમિકતાઓ સાથે કઈ દિશામાં આગળ વધી રહ્યા છે. ડેટાની દ્રષ્ટિએ, મોટાભાગના દેશોએ ડાબેરી વલણ દર્શાવ્યું છે, પરંતુ જ્યારે મધ્ય-જમણેરી અને જમણેરીનો પણ સમાવેશ થાય છે, ત્યારે વિશ્વ નરમ જમણેરી તરફ આગળ વધ્યું છે.
ક્યાં ડાબી પાંખ છે અને ક્યાં જમણી પાંખનું વર્ચસ્વ છે?
હકીકતમાં, સ્વીડનની ગુટેનબર્ગ યુનિવર્સિટીએ આ અંગે એક કેસ સ્ટડી કરી છે. આ સંશોધનને ‘લોકશાહીની વિવિધતાઓ’ નામ આપવામાં આવ્યું છે. આ મુજબ, 2024 ના અંત સુધીમાં, વિશ્વના 10 દેશોમાં સ્પષ્ટપણે ડાબેરી સરકારો ચૂંટાઈ આવી, જ્યારે ફક્ત 9 દેશોમાં જમણેરી સરકારો સ્થાપિત થઈ. ૧૩ દેશોએ મધ્ય-ડાબેરી પક્ષને ટેકો આપ્યો અને ૧૦ દેશોએ મધ્ય-જમણેરી પક્ષને ટેકો આપ્યો. 9 દેશોમાં સત્તાનું સંતુલન કેન્દ્રમાં રહ્યું. દક્ષિણ એશિયામાં, શ્રીલંકા જેવા અપવાદો સિવાય, મોટાભાગના દેશોએ જમણેરી અથવા મધ્ય-જમણેરી પક્ષોને પસંદ કર્યા.
ચૂંટણી પર લોકશાહી અને સરમુખત્યારશાહીની અસર
૬૨ ચૂંટણીઓમાંથી ૩૬ ચૂંટણીઓ લોકશાહી ધોરણો અનુસાર મુક્ત અને ન્યાયી કહી શકાય. આ લોકશાહી ચૂંટણીઓમાં, 40% જીત જમણેરી અથવા મધ્ય-જમણેરી પક્ષોએ નોંધાવી હતી. બાકીની ચૂંટણીઓ એવા દેશોમાં થઈ જ્યાં સરમુખત્યારશાહી પ્રબળ હતી. આ સ્થળોએ ડાબેરી અથવા મધ્ય-ડાબેરી પક્ષોએ લગભગ 20% જીત મેળવી.
રાજકીય સ્થિરતા અને પરિવર્તનના પડકારો
ઘણી જગ્યાએ ચૂંટણી પરિણામો અંતિમ ન હતા. ઉદાહરણ તરીકે, સીરિયાના રાષ્ટ્રપતિને તેમની જીતના પાંચ મહિના પછી દેશ છોડવાની ફરજ પડી હતી. બાંગ્લાદેશમાં, વડા પ્રધાનને સાત મહિના પછી રાજીનામું આપવું પડ્યું અને ફ્રાન્સમાં સરકાર તેની રચનાના ત્રણ મહિનામાં જ પડી ભાંગી. આ ઘટનાઓ દર્શાવે છે કે ક્યારેક ચૂંટણી પરિણામો પણ રાજકીય સ્થિરતાની ગેરંટી નથી આપતા.
ડાબે અને જમણેનો અર્થ પણ જાણો
ડાબેરી અને જમણેરી ભાષા ૧૮મી સદીના ફ્રાન્સમાં ઉદ્ભવી હતી. તે સમયે, રાષ્ટ્રીય સભામાં રાજાશાહીના સમર્થકો જમણી બાજુ અને વિરોધીઓ ડાબી બાજુ બેઠા હતા. આજના સમયમાં, ડાબેરીવાદ પ્રગતિશીલ લોકો, લઘુમતીઓ અને નવી વિચારધારાઓના સમર્થનનું પ્રતીક છે. જ્યારે જમણેરી પાંખ પરંપરાઓ, ધર્મ અને રાષ્ટ્રવાદને પ્રાથમિકતા આપે છે. આ વિચારધારાઓ વચ્ચેના તફાવતો સૂક્ષ્મ હોઈ શકે છે. પરંતુ તેમનો પ્રભાવ વિશ્વ રાજકારણમાં ઊંડો અનુભવાય છે. ફોટો AI
