ભારતીય રેલ્વેમાં મુસાફરી કરતા વરિષ્ઠ નાગરિકોને ટ્રેન ભાડામાં છૂટ આપવાની માંગ ઘણા સમયથી કરવામાં આવી રહી છે. પરંતુ રેલ્વે મંત્રાલયે સંસદમાં જણાવ્યું છે કે ટ્રેન ભાડામાં છૂટ ઉપરાંત, રેલ્વે વરિષ્ઠ નાગરિકોને ઘણી સુવિધાઓ પૂરી પાડી રહી છે. સંસદમાં એક પ્રશ્નના જવાબમાં, રેલ્વે મંત્રાલયે જણાવ્યું હતું કે વરિષ્ઠ નાગરિકોને આરામદાયક રેલ મુસાફરી પૂરી પાડવા માટે, રેલ્વેએ કોચમાં નીચલા બર્થનું રિઝર્વેશન અને અલગ રિઝર્વેશન કેન્દ્રો સહિત વિવિધ સુવિધાઓ પૂરી પાડવા માટે ઘણા પગલાં લીધાં છે.
માહિતી અનુસાર, નાણાકીય વર્ષ 2020-21 થી 2024-25 દરમિયાન ગયા ડિસેમ્બર સુધી, ભારતીય રેલ્વેમાં વરિષ્ઠ નાગરિકો સહિત તમામ વય જૂથોના લગભગ 2357.8 કરોડ મુસાફરોએ મુસાફરી કરી છે. રાજ્યસભામાં માહિતી આપતાં રેલ્વે મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે જણાવ્યું હતું કે રેલ્વેએ 45 વર્ષ કે તેથી વધુ ઉંમરના વરિષ્ઠ નાગરિકો અને મહિલા મુસાફરોને કોઈ વિકલ્પ ન આપ્યો હોય તો પણ તેમને આપમેળે નીચેની બર્થ ફાળવવાની જોગવાઈ કરી છે. જોકે, આ બુકિંગ સમયે જગ્યાની ઉપલબ્ધતાને આધીન છે જેથી તેમને સલામત અને અનુકૂળ મુસાફરી મળી શકે.
રેલ મંત્રી વૈષ્ણવે જણાવ્યું હતું કે, વરિષ્ઠ નાગરિકો, 45 વર્ષ અને તેથી વધુ ઉંમરના મહિલા મુસાફરો અને ગર્ભવતી મહિલાઓ માટે, સ્લીપર ક્લાસમાં દરેક કોચમાં છ થી સાત લોઅર બર્થ, એર-કન્ડિશન્ડ 3 ટાયર (3AC) માં દરેક કોચમાં ચાર થી પાંચ લોઅર બર્થ અને એર-કન્ડિશન્ડ 2 ટાયર (2AC) શ્રેણીઓમાં દરેક કોચમાં ત્રણ થી ચાર લોઅર બર્થનો સંયુક્ત રિઝર્વેશન ક્વોટા નક્કી કરવામાં આવ્યો છે (ટ્રેનમાં તે વર્ગના કોચની સંખ્યાના આધારે). ટ્રેનમાં ખાલી થતી લોઅર બર્થની ફાળવણી વરિષ્ઠ નાગરિકો, અપંગ વ્યક્તિઓ અથવા ગર્ભવતી મહિલાઓને પ્રાથમિકતાના ધોરણે કરવામાં આવી છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, રેલવેના ઉપનગરીય વિભાગો પર બીજા વર્ગના જનરલ કોચમાં વરિષ્ઠ નાગરિકો માટે જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. તેમણે કહ્યું કે રેલ્વે સમાજના તમામ વર્ગોને સસ્તી સેવાઓ પૂરી પાડવાનો પ્રયાસ કરે છે. ૨૦૨૨-૨૩માં પેસેન્જર ટિકિટ પર ૫૬,૯૯૩ કરોડ રૂપિયાની સબસિડી આપવામાં આવી છે. ભારતીય રેલ્વેમાં મુસાફરી કરતા દરેક વ્યક્તિને સરેરાશ ૪૬ ટકાની છૂટ આપવામાં આવે છે.
રેલવેએ જણાવ્યું હતું કે, વરિષ્ઠ નાગરિકો પાસેથી મળેલી રિઝર્વેશન વિનંતીઓને સંભાળવા માટે રેલવે વિવિધ પેસેન્જર રિઝર્વેશન સિસ્ટમ સેન્ટરો પર અલગ કાઉન્ટર પૂરા પાડી રહી છે, જે માંગની પ્રકૃતિ અને કાઉન્ટરની ઉપલબ્ધતાના આધારે છે. વરિષ્ઠ નાગરિકો, અપંગ વ્યક્તિઓ, બીમાર મુસાફરો અને સગર્ભા સ્ત્રીઓ માટે કેટલાક મહત્વપૂર્ણ સ્ટેશનો પર બેટરી સંચાલિત વાહનોની જોગવાઈ શરૂ કરવામાં આવી છે. રેલ્વે સ્ટેશનો પર વરિષ્ઠ નાગરિકો અને દિવ્યાંગ વ્યક્તિઓ માટે વ્હીલચેર પૂરી પાડવામાં આવી છે. આ ઉપરાંત, વિવિધ સ્ટેશનો પર રેમ્પ, લિફ્ટ, એસ્કેલેટર, આંખ સહાય બૂથ વગેરેની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે.
