ભારતે ચંદ્રયાન 4 લોન્ચ કરવાની તૈયારીઓ પૂર્ણ કરી લીધી છે. ચંદ્રયાન મિશન 4 2027 માં લોન્ચ કરવામાં આવશે, એમ વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી મંત્રી જિતેન્દ્ર સિંહે જણાવ્યું હતું. આ મિશન દ્વારા ચંદ્રના ખડકોના નમૂના પૃથ્વી પર લાવવામાં આવશે. તેમણે કહ્યું કે ચંદ્રયાન-4 ને ઉચ્ચ ક્ષમતાવાળા LVM-3 રોકેટ દ્વારા ભ્રમણકક્ષામાં બે અલગ અલગ પ્રક્ષેપણમાં પાંચ અલગ અલગ ઘટકો વહન કરીને લઈ જવામાં આવશે. આને પૃથ્વીની ભ્રમણકક્ષામાં એસેમ્બલ કરવામાં આવશે.
કેન્દ્રીય મંત્રીએ કહ્યું કે ચંદ્રયાન 4 મિશનનો ઉદ્દેશ્ય ચંદ્રની સપાટી પરથી નમૂનાઓ એકત્રિત કરવાનો અને તેમને પૃથ્વી પર પાછા લાવવાનો છે. ગગનયાન મિશન આવતા વર્ષે શરૂ કરવામાં આવશે. આમાં, ભારતીય અવકાશયાત્રીઓને એક ખાસ વાહનમાં અવકાશમાં પૃથ્વીની નીચેની ભ્રમણકક્ષામાં મોકલવામાં આવશે અને તેમને સુરક્ષિત રીતે પૃથ્વી પર પાછા લાવવામાં આવશે.
કેન્દ્રીય મંત્રીએ કહ્યું કે ભારત 2026 માં સમુદ્રયાન પણ લોન્ચ કરશે. આમાં, ત્રણ વૈજ્ઞાનિકો દરિયાઈ તળિયાની શોધ માટે સબમરીનમાં છ હજાર મીટરની ઊંડાઈ સુધી જશે. તેમણે કહ્યું કે આ સિદ્ધિ ગગનયાન અવકાશ મિશન સહિત ભારતના ઐતિહાસિક મિશનની સમયરેખા નક્કી કરશે. પીએમ મોદીએ સ્વતંત્રતા દિવસના ભાષણમાં સમુદ્રયાન મિશન વિશે પણ વાત કરી હતી.
દરિયાઈ યાન વિશે કહ્યું
કેન્દ્રીય મંત્રી જિતેન્દ્ર સિંહે જણાવ્યું હતું કે સમુદ્રયાન દ્વારા મહત્વપૂર્ણ ખનિજો, દુર્લભ ધાતુઓ અને અજાણી દરિયાઈ જૈવવિવિધતા વિશે માહિતી એકત્રિત કરવામાં આવશે. આ વર્ષે ગગનયાન પ્રોજેક્ટનું માનવરહિત મિશન પણ મોકલવામાં આવશે. આમાં રોબોટ વ્યોમ મિત્રનો પણ સમાવેશ થાય છે.
માળખાકીય સુવિધાઓનું વિસ્તરણ
કેન્દ્રીય મંત્રીએ કહ્યું કે ISRO ની સ્થાપના 1969 માં થઈ હતી. પરંતુ 1993 સુધી પ્રથમ લોન્ચ પેડ સ્થાપિત કરવામાં બે દાયકાથી વધુ સમય લાગ્યો. આ પછી, બીજું લોન્ચ પેડ 2004 માં બનાવવામાં આવ્યું, પછી તેમાં એક લાંબો દાયકા લાગ્યો. તે જ સમયે, છેલ્લા 10 વર્ષોમાં, ભારતીય અવકાશ ક્ષેત્રમાં માળખાગત સુવિધાઓ અને રોકાણનો વિસ્તાર થયો છે. અમે હવે પહેલી વાર ભારે રોકેટ માટે ત્રીજી લોન્ચ સાઇટ બનાવી રહ્યા છીએ. તે જ સમયે, નાના ઉપગ્રહો માટે, શ્રીહરિકોટા પ્રક્ષેપણ સ્થળનું વિસ્તરણ તમિલનાડુના તુતીકોરીન જિલ્લામાં એક નવા પ્રક્ષેપણ સ્થળ સાથે કરવામાં આવી રહ્યું છે.
આગામી દાયકામાં અવકાશ અર્થતંત્રમાં સુધારો થશે
વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી મંત્રી જિતેન્દ્ર સિંહે જણાવ્યું હતું કે ભારતનું અવકાશ અર્થતંત્ર હાલમાં 8 બિલિયન યુએસ ડોલરનું છે. આગામી દાયકા સુધીમાં આ US$44 બિલિયન સુધી પહોંચી શકે છે. આનાથી ભારત વૈશ્વિક અવકાશ ક્ષેત્રમાં એક મહાસત્તા તરીકે ઉભરી આવશે. છેલ્લા દાયકામાં હાથ ધરવામાં આવેલા સુધારાઓને પગલે ખાનગી ક્ષેત્રે અવકાશ ક્ષેત્રમાં પ્રવેશ કર્યો. તેનાથી નવીનતા, રોકાણ અને આંતરરાષ્ટ્રીય સહયોગને પ્રોત્સાહન મળ્યું.
