ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ (CJI) જસ્ટિસ સંજીવ ખન્નાએ સ્પષ્ટપણે જણાવ્યું હતું કે કોર્ટ રોજબરોજ એક જ કેસની સુનાવણી ચાલુ રાખશે નહીં. આ સાથે તેમણે ચૂંટણી પંચ દ્વારા અપનાવવામાં આવેલી ગણતરી પ્રક્રિયાને પડકારતી અપીલને ફગાવી દીધી. હકીકતમાં, સોમવારે (૭ એપ્રિલ) જસ્ટિસ ખન્નાની આગેવાની હેઠળની બેન્ચ એક કેસની સુનાવણી કરી રહી હતી જેમાં હાઈકોર્ટના નિર્ણયને પડકારવામાં આવ્યો હતો. અરજદાર હંસરાજ જૈને તેમની અપીલમાં ચૂંટણી પંચ દ્વારા અનુસરવામાં આવતી વર્તમાન મત ગણતરી પ્રણાલીમાં ફેરફારની માંગ કરી હતી.
અરજદારે હાલની વ્યવસ્થામાં પારદર્શિતાનો અભાવ હોવાનો આરોપ લગાવ્યો હતો અને નિષ્પક્ષ ચૂંટણી પ્રક્રિયા સુનિશ્ચિત કરવા માટે સુપ્રીમ કોર્ટના હસ્તક્ષેપની માંગ કરી હતી. આ અરજીની સુનાવણી કરતા, મુખ્ય ન્યાયાધીશ સંજીવ ખન્નાની આગેવાની હેઠળની બેન્ચે અપીલ પર વિચાર કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. આ દરમિયાન જસ્ટિસ ખન્નાએ કહ્યું, “અમે આ અંગે નિર્ણય લઈ લીધો છે. અમે વારંવાર આ મામલામાં ફસાઈ ન જઈ શકીએ.”
અરજદારની અપીલ શું હતી?
હંસરાજ જૈને પોતાની અરજીમાં કહ્યું હતું કે ચૂંટણી પંચે EVM-VVPAT અંગે સોગંદનામું દાખલ કર્યું હતું કે જો 100 ટકા EVM VVPAT સાથે લિંક કરવામાં આવે અને મત ગણતરી દરમિયાન મેચ કરવામાં આવે તો તેમાં 12 દિવસ લાગશે પરંતુ એવું નથી. જૈને CJI ખન્ના સમક્ષ દાવો કર્યો હતો કે જો તક આપવામાં આવે તો તેઓ 48 કલાકમાં ગણતરી પૂર્ણ કરી શકે છે. જૈને એમ પણ કહ્યું કે તેમણે અગાઉ ચૂંટણી પંચને આ હકીકત વિશે જાણ કરી હતી પરંતુ જ્યારે ત્યાંથી કોઈ જવાબ ન મળ્યો ત્યારે તેમણે હાઈકોર્ટમાં અરજી દાખલ કરી હતી પરંતુ હાઈકોર્ટે પણ તેમનું સાંભળ્યું ન હતું, તેથી હવે તેઓ અપીલ લઈને અહીં આવ્યા છે.
સુનાવણી એક વર્ષ પહેલા થઈ હતી
આના પર CJI એ કહ્યું કે અમે આ કેસ પહેલાથી જ સાંભળી ચૂક્યા છીએ અને હવે અમે તેને વધુ સાંભળી શકતા નથી. આ સાથે કોર્ટે હંસરાજ જૈનની અરજી ફગાવી દીધી. તમને જણાવી દઈએ કે ગયા વર્ષે એપ્રિલમાં, 2024ની લોકસભા ચૂંટણી પહેલા, સુપ્રીમ કોર્ટે એસોસિએશન ફોર ડેમોક્રેટિક રિફોર્મ્સ (ADR) ની અરજીને ફગાવી દીધી હતી, જેમાં વોટર વેરિફાઇડ પેપર ઓડિટ ટ્રેલ (VVPAT) સ્લિપનો ઉપયોગ કરીને EVM દ્વારા પડેલા મતોની 100 ટકા ચકાસણીની માંગ કરવામાં આવી હતી.
તત્કાલીન બેન્ચનો ભાગ રહેલા જસ્ટિસ સંજીવ ખન્ના અને જસ્ટિસ દીપાંકર દત્તાની બનેલી બેન્ચે કહ્યું હતું કે ચૂંટણી પ્રક્રિયા પર આડેધડ પ્રશ્નો ઉઠાવવાથી અયોગ્ય શંકાઓ જન્મી શકે છે અને આ દેશની પ્રગતિમાં અવરોધ ઊભો કરી શકે છે. દરમિયાન, ચૂંટણી પંચે કહ્યું હતું કે હાલની ગણતરી પ્રણાલી, જેમાં EVM અને VVPATનો ઉપયોગ શામેલ છે, તે સંપૂર્ણપણે મુક્ત અને ન્યાયી ચૂંટણી સુનિશ્ચિત કરે છે. કમિશને ત્યારે કહ્યું હતું કે દરેક વિધાનસભા મતવિસ્તારના કોઈપણ પાંચ મતદાન મથકોમાંથી VVPAT સ્લિપની રેન્ડમલી ચકાસણી કરવાનો હાલનો પ્રોટોકોલ પારદર્શક હતો.
