ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP) અને કોંગ્રેસ બંનેના ભંડોળમાં 2023-24માં વધારો જોવા મળ્યો છે. મળતી માહિતી મુજબ, ભાજપને આ વર્ષે અંદાજે 2,244 કરોડ રૂપિયા મળ્યા છે, જે ગયા વર્ષની સરખામણીમાં ત્રણ ગણા વધુ છે. તે જ સમયે, કોંગ્રેસને 288.9 કરોડ રૂપિયા મળ્યા જે 2022-23ની સરખામણીમાં વધુ છે. આ ડેટા ચૂંટણી પંચની વેબસાઈટ પર ઉપલબ્ધ છે અને દર્શાવે છે કે બંને મુખ્ય પક્ષો માટે ભંડોળ એક મહત્વપૂર્ણ સ્ત્રોત બની ગયું છે.
આ અહેવાલ મુજબ, ભાજપને પ્રુડન્ટ ઈલેક્ટોરલ ટ્રસ્ટ તરફથી રૂ. 723.6 કરોડનું યોગદાન મળ્યું છે, જ્યારે કોંગ્રેસને એ જ ટ્રસ્ટમાંથી રૂ. 156.4 કરોડનું યોગદાન મળ્યું છે. આનો અર્થ એ થયો કે 2023-24માં ભાજપના કુલ ફંડનો એક તૃતીયાંશ અને કોંગ્રેસનો અડધો ભાગ આ ટ્રસ્ટમાંથી આવ્યો હતો. આ ટ્રસ્ટ દેશની અગ્રણી કંપનીઓ જેમ કે મેઘા એન્જિનિયરિંગ એન્ડ ઇન્ફ્રા લિમિટેડ, સીરમ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ, આર્સેલર મિત્તલ અને ભારતી એરટેલ પાસેથી ભંડોળ એકત્ર કરે છે.
સુપ્રીમ કોર્ટનો મહત્વનો નિર્ણય
ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ દ્વારા મળેલા ફંડનો ભાજપ અને કોંગ્રેસના જાહેર કરાયેલા દાનમાં સમાવેશ કરવામાં આવ્યો નથી, કારણ કે ઈલેક્ટોરલ બોન્ડની માહિતી વાર્ષિક ઓડિટ રિપોર્ટમાં જ આપવામાં આવે છે. ફેબ્રુઆરી 2024માં, સુપ્રીમ કોર્ટે ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ સ્કીમને રદ્દ કરી દીધી હતી, જેના પછી રાજકીય પક્ષો માટે ફંડ એકત્ર કરવાનો મુખ્ય સ્ત્રોત હવે સીધો અથવા ટ્રસ્ટ દ્વારા બની ગયો છે.
કેટલાક પ્રાદેશિક પક્ષોએ સ્વૈચ્છિક રીતે ચૂંટણી બોન્ડમાંથી એકઠી કરેલી રકમ જાહેર કરી છે. BRSને રૂ. 495.5 કરોડ, DMKને રૂ. 60 કરોડ અને YSR કોંગ્રેસને રૂ. 121.5 કરોડ મળ્યા હતા. આ સિવાય JMMએ ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ દ્વારા 11.5 કરોડ રૂપિયાનું ફંડ મેળવ્યું હતું. આ આંકડાઓ પરથી સ્પષ્ટ થાય છે કે પ્રાદેશિક પક્ષોને પણ ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ્સમાંથી નોંધપાત્ર રકમ મળી રહી છે.
સેન્ટિયાગો માર્ટિનની કંપની સામે મની લોન્ડરિંગના આરોપો
રસપ્રદ વાત એ છે કે, ભારતીય જનતા પાર્ટીએ 2023-24માં ફ્યુચર ગેમિંગ અને હોટેલ સર્વિસિસ પાસેથી 3 કરોડ રૂપિયાનું ફંડ સ્વીકાર્યું છે, જે સેન્ટિયાગો માર્ટિનની કંપની છે. ‘લોટરી કિંગ’ તરીકે પણ ઓળખાતો માર્ટિન હાલમાં મની લોન્ડરિંગના આરોપોનો સામનો કરી રહ્યો છે. આ સિવાય તૃણમૂલ કોંગ્રેસ (TMC) એ રાજકીય પક્ષ હતો જેણે આ કંપની પાસેથી સૌથી વધુ ફંડ મેળવ્યું હતું.
2023-24માં આમ આદમી પાર્ટી (AAP)નું યોગદાન રૂ. 11.1 કરોડ હતું, જે ગયા વર્ષના રૂ. 37.1 કરોડ કરતાં ઓછું હતું. CPMનું યોગદાન 2022-23માં રૂ. 6.1 કરોડથી વધીને 2023-24માં રૂ. 7.6 કરોડ થયું છે. મેઘાલયમાં સત્તામાં રહેલી નેશનલ પીપલ્સ પાર્ટીએ 14.8 લાખ રૂપિયાનું યોગદાન જાહેર કર્યું છે, જ્યારે BSP અને BJDએ 20,000 રૂપિયાથી વધુનું કોઈ યોગદાન જાહેર કર્યું નથી. સમાજવાદી પાર્ટીની વાત કરીએ તો તેને વર્ષ 2023-24માં 46.7 લાખ રૂપિયાનું ફંડ મળ્યું છે, જે ગયા વર્ષ કરતા વધુ છે.
