હિન્દુ ધર્મમાં યશોદા જયંતિનું વિશેષ મહત્વ છે. હિન્દુ ધાર્મિક ગ્રંથોમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે માતા યશોદાનો જન્મ યશોદા જયંતીના દિવસે થયો હતો. બધા જાણે છે કે નંદલાલનો જન્મ માતા દેવકીને ત્યાં થયો હતો, પરંતુ તેમનો ઉછેર માતા યશોદાએ કર્યો હતો. આ દિવસે ઉપવાસ રાખવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ વ્રત સંતાન પ્રાપ્તિ માટે અથવા બાળકો સંબંધિત સમસ્યાઓથી મુક્તિ મેળવવા માટે કરવામાં આવે છે.
હિન્દુ ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર, યશોદા જયંતીના વ્રત રાખવાથી પણ બધા પાપોનો નાશ થાય છે. તેમજ ઘરના દુ:ખ દૂર થાય છે અને જીવનમાં ખુશીઓ આવે છે. આ દિવસે ઉપવાસની સાથે માતા યશોદા અને બાલ ગોપાલની પૂજા પણ કરવામાં આવે છે. પૂજા દરમિયાન વાર્તા સાંભળવામાં આવે છે અથવા વાંચવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે પૂજા દરમિયાન વાર્તા વાંચવાથી કે સાંભળવાથી બાળકો ખુશ રહે છે.
ફાગણ મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષના છઠ્ઠા દિવસે યશોદા જયંતિ ઉજવવામાં આવે છે. હિન્દુ કેલેન્ડર મુજબ, ફાલ્ગુન મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની ષષ્ઠી તિથિ આવતીકાલે એટલે કે 18 ફેબ્રુઆરીએ સવારે 4:53 વાગ્યે શરૂ થઈ રહી છે. આ તારીખ ૧૯ ફેબ્રુઆરીએ સવારે ૭:૩૨ વાગ્યે પૂરી થશે. આવી સ્થિતિમાં, ઉદયતિથિ અનુસાર, કાલે યશોદા જયંતિ ઉજવવામાં આવશે. તેનો ઉપવાસ ફક્ત કાલે જ રાખવામાં આવશે.
યશોદા જયંતિ વ્રત કથા
દંતકથા અનુસાર, ગોપાલ સુમુખ અને તેમની પત્ની વ્રજમાં રહેતા હતા. ભગવાન બ્રહ્માના આશીર્વાદથી, તેમના ઘરે માતા યશોદાનો જન્મ થયો. માતા યશોદાના લગ્ન વ્રજના રાજા નંદ સાથે થયા હતા. માતા યશોદાએ સૃષ્ટિના તારણહાર ભગવાન શ્રી હરિ વિષ્ણુને સંતાન પ્રાપ્તિ માટે તપસ્યા કરી. ભગવાન શ્રી હરિ વિષ્ણુ માતા યશોદાની તપસ્યાથી પ્રસન્ન થયા અને તેમને વરદાન માંગવા કહ્યું.
આ પછી, માતા યશોદાએ ભગવાન શ્રી હરિ વિષ્ણુને કહ્યું કે હે ભગવાન, મારી તપસ્યા ત્યારે જ પૂર્ણ થશે જ્યારે હું તમને મારા પુત્રના રૂપમાં પ્રાપ્ત કરીશ. ત્યારે ભગવાન વિષ્ણુએ હસતાં હસતાં કહ્યું કે દ્વાપર યુગમાં, હું વાસુદેવ અને દેવકીના ઘરે જન્મ લઈશ, પણ મને ઉછેરનાર તમે જ હશો. સમય પસાર થતો ગયો અને ભગવાન વિષ્ણુના કહ્યા પ્રમાણે બધું થયું.
દ્વાપર યુગમાં ભગવાન વિષ્ણુએ શ્રી કૃષ્ણ તરીકે આઠમો અવતાર લીધો હતો. ભગવાનનો જન્મ માતા દેવકી અને વાસુદેવના આઠમા સંતાન તરીકે થયો હતો. આ પછી, વાસુદેવે બાળ ગોપાલ શ્રી કૃષ્ણને નંદ અને માતા યશોદાના ઘરે છોડી દીધા, જેથી તેમનો જીવ અત્યાચારી કંસથી બચાવી શકાય. આ પછી, ભગવાન શ્રીકૃષ્ણનો ઉછેર માતા યશોદા દ્વારા થયો. માતા યશોદા વિશે શ્રીમદ્ ભાગવતમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે માતા યશોદાને જે ભગવાનની કૃપા મળી હતી તે બ્રહ્માજી, મહાદેવ કે લક્ષ્મીજીને મળી ન હતી.
