ઇન્સ્યુલિન રેઝિસ્ટન્સ એટલે શું? જાણો સ્વાસ્થ્ય પર તેની શું અસર થાય છે

જ્યારે આપણા હોર્મોન્સને સ્વસ્થ રાખવાની વાત આવે છે, ત્યારે ઇન્સ્યુલિન પર વધુ ધ્યાન આપવામાં આવતું નથી. જ્યાં સુધી શરીરમાં ડાયાબિટીસ કાબૂમાં ન આવે ત્યાં સુધી હોર્મોન્સ સ્વસ્થ રહી શકતા નથી. ઇન્સ્યુલિન તમારા હૃદય અને મગજને સ્વસ્થ રાખે છે. તે તમારા મૂડને ફ્રેશ રાખવામાં પણ મદદ કરે છે. આવી સ્થિતિમાં, ઇન્સ્યુલિન પ્રતિકારને કારણે તમારા સમગ્ર સ્વાસ્થ્યને નુકસાન થઈ શકે છે. જો તેની અવગણના કરવામાં આવે તો તે ખતરનાક પણ બની શકે છે. ચાલો જાણીએ કે ઇન્સ્યુલિન પ્રતિકાર શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે અને તેના ગેરફાયદા શું હોઈ શકે છે?

ઇન્સ્યુલિન પ્રતિકાર શું છે?

ઇન્સ્યુલિન પ્રતિકાર એ એવી સ્થિતિ છે જેમાં શરીર ઇન્સ્યુલિન હોર્મોનને યોગ્ય રીતે પ્રતિસાદ આપતું નથી. ઇન્સ્યુલિન એ સ્વાદુપિંડ દ્વારા ઉત્પાદિત હોર્મોન છે. તે શરીરને વધારાની ખાંડ (ગ્લુકોઝ) થી રક્ષણ આપે છે. ઇન્સ્યુલિન પ્રતિકારના કારણે, ગ્લુકોઝને કોષોમાં પ્રવેશવામાં મુશ્કેલી થાય છે. ઇન્સ્યુલિન પ્રતિકાર પૂર્વ-ડાયાબિટીસ અને પ્રકાર 2 ડાયાબિટીસ સાથે સંકળાયેલ છે. આવી સ્થિતિમાં, ટાઇપ 1 ડાયાબિટીસવાળા લોકો પણ ઇન્સ્યુલિન પ્રતિરોધક બની શકે છે.

ડાયાબિટીસ વધે છે

ઇન્સ્યુલિન પ્રતિકાર એ પ્રથમ ડોમિનો છે જે ઘણીવાર પ્રકાર 2 ડાયાબિટીસનું જોખમ વધારે છે. બ્લડ સુગર વધવાથી ડાયાબિટીસનું સ્તર વધે છે. આના કારણે, તમે લાંબા સમય સુધી ડાયાબિટીસથી પીડાઈ શકો છો અને તમારું શરીર દરરોજ ઇન્સ્યુલિન વધારવાનો પ્રયત્ન કરશે. તેનાથી તમારા શરીરમાં અનેક પ્રકારની સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.

હૃદયનું નબળું પડવું

ઇન્સ્યુલિન પ્રતિકારનું ઉચ્ચ સ્તર ઘણી સમસ્યાઓનું કારણ બને છે. આનાથી હાઈ બ્લડ પ્રેશર, સોજો અને કોલેસ્ટ્રોલનું પ્રમાણ વધી શકે છે. સમય જતાં, આના કારણે ધમનીઓ ભરાઈ જાય છે, હાર્ટ એટેક આવે છે અને સ્ટ્રોક આવે છે.

હોર્મોનલ સમસ્યાઓ

ઇન્સ્યુલિન પ્રતિકાર હોર્મોન્સને પણ નુકસાન પહોંચાડે છે, ખાસ કરીને તે સ્ત્રીઓ માટે હાનિકારક સાબિત થઈ શકે છે. આ સમસ્યાને કારણે પોલિસિસ્ટિક ઓવરી સિન્ડ્રોમ (PCOS)થી પીડિત મહિલાઓ ઘણીવાર પરેશાન રહે છે. જેના કારણે મહિલાઓમાં વજન વધવા અને વંધ્યત્વ જેવી નિરાશાજનક સમસ્યાઓ ઊભી થઈ શકે છે. તેથી તેને નિયંત્રિત કરવું સૌથી મહત્વપૂર્ણ બની જાય છે.

ઇન્સ્યુલિન પ્રતિકાર નિવારણ

વજન નિયંત્રિત કરો– વજનને નિયંત્રિત કરવાથી સ્વાદુપિંડના કોષોની કામગીરીમાં સુધારો થાય છે જે ઇન્સ્યુલિન ઉત્પન્ન કરે છે. તેનાથી તમારો ડાયાબિટીસ પણ કંટ્રોલમાં રહેશે.

વ્યાયામ- અઠવાડિયામાં ઓછામાં ઓછા પાંચ દિવસ 30 મિનિટ કસરત કરવાથી કોષો ઇન્સ્યુલિન પ્રત્યે વધુ સક્રિય બને છે.

હેલ્ધી ડાયટ લો– પોષક તત્વોથી ભરપૂર હેલ્ધી ડાયટ લો. સફેદ બ્રેડને બદલે આખા અનાજની બ્રેડ ખાઓ, સોડાને બદલે પાણી પીવો અને મીઠાઈઓનું સેવન ઓછું કરો.