World Malaria Day 2024: તાપમાનમાં વધારો થતાં મચ્છરોનો ઉપદ્રવ પણ ઘણો વધી ગયો છે. મચ્છર ઘણા ગંભીર રોગોનું કારણ બની શકે છે. મેલેરિયા આ ગંભીર રોગોમાંથી એક છે, જે ગંભીર કિસ્સાઓમાં મૃત્યુનું કારણ પણ બની શકે છે. મેલેરિયા ઉપરાંત ડેન્ગ્યુ અને ચિકનગુનિયા જેવા રોગો માટે મચ્છર જવાબદાર છે. જો કે, મેલેરિયા સૌથી સામાન્ય છે.
આવી સ્થિતિમાં, આ રોગ વિશે જાગૃતિ ફેલાવવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે દર વર્ષે 25 એપ્રિલે વિશ્વ મેલેરિયા દિવસ 2024 ઉજવવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં આજે અમે કેટલીક એવી પદ્ધતિઓ વિશે જાણીશું જેની મદદથી તમે મેલેરિયાના ફેલાવાને રોકી શકો છો.
મેલેરિયા શું છે?
વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ડબ્લ્યુએચઓ) અનુસાર, મેલેરિયા એ ચોક્કસ પ્રકારના મચ્છરો દ્વારા મનુષ્યમાં ફેલાતો જીવલેણ રોગ છે. તે મોટાભાગે ઉષ્ણકટિબંધીય દેશોમાં જોવા મળે છે. આ રોગને અટકાવી શકાય છે અને તેની સારવાર પણ શક્ય છે. આ ચેપ પરોપજીવીઓને કારણે થાય છે અને એક વ્યક્તિથી બીજી વ્યક્તિમાં ફેલાતો નથી.
મેલેરિયાના લક્ષણો
મેલેરિયાના સૌથી સામાન્ય પ્રારંભિક લક્ષણોમાં તાવ, માથાનો દુખાવો અને શરદીનો સમાવેશ થાય છે. તેના લક્ષણો સામાન્ય રીતે ચેપગ્રસ્ત મચ્છર કરડ્યાના 10-15 દિવસમાં શરૂ થાય છે. તેના અન્ય લક્ષણોમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે-
- અતિશય થાક
- મૂર્છા
- શ્વાસ લેવામાં તકલીફ
- શ્યામ અથવા લોહિયાળ પેશાબ
- કમળો (આંખો અને ત્વચા પીળી પડવી)
- અસામાન્ય રક્તસ્રાવ
મેલેરિયાથી બચવાના ઉપાયો?
ડો. મોહન કુમાર સિંઘ, મેરીન્ગો એશિયા હોસ્પિટલ, ગુરુગ્રામના ઈન્ટરનલ મેડિસિનના વરિષ્ઠ સલાહકાર, મેલેરિયાના ફેલાવાને રોકવા માટેના કેટલાક ઉપાયો વિશે જણાવી રહ્યા છે.
મચ્છર કરડવાથી બચવા માટે લાંબી બાંય, લાંબી પેન્ટ અને મોજાંનો ઉપયોગ કરો. સવાર અને સાંજના સમયે મચ્છર સૌથી વધુ સક્રિય હોવાથી, ખાસ કરીને આ કલાકો દરમિયાન આ રક્ષણાત્મક વસ્ત્રો પહેરવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. આ સિવાય મચ્છર ડાર્ક કલર્સ તરફ આકર્ષિત થાય છે, તેથી હળવા રંગો પહેરવા ફાયદાકારક સાબિત થશે.
સૂતી વખતે મેલેરિયાના ફેલાવાને રોકવાનો સૌથી અસરકારક માર્ગ, ખાસ કરીને એવા વિસ્તારોમાં જ્યાં રોગ સામાન્ય છે, જંતુ ભગાડનાર અને મચ્છરદાનીનો ઉપયોગ કરવો.
મચ્છરોના પ્રજનનને રોકવા માટે, તમારા ઘરની આસપાસના કન્ટેનરમાં સંગ્રહિત પાણીને ખાલી કરો. આમાં ડોલ, જૂના ટાયર, ફૂલના વાસણો અને પાણી એકત્ર કરતા અન્ય કન્ટેનરનો સમાવેશ થાય છે.
જો તમે એવી જગ્યાએ રહેતા હોવ કે જ્યાં મેલેરિયાનું સંક્રમણ મજબૂત હોય, તો તમે IRSનો ઉપયોગ કરવાનું વિચારી શકો છો, જેમાં મચ્છરોને મારવા માટે ઘરની દિવાલો અને છત પર જંતુનાશકોનો છંટકાવ કરવાનો સમાવેશ થાય છે.
જો તમને તાવ, માથાનો દુખાવો, શરદી અને ઉલ્ટી સહિતના મેલેરિયાના કોઈપણ લક્ષણોનો અનુભવ થાય, તો તરત જ મદદ લો. જો સમયસર નિદાન અને સારવાર કરવામાં આવે તો આ રોગ ફેલાતો નથી.
દરરોજ સનસ્ક્રીન લગાવવું અને નિયમિત સ્નાન કરવું મહત્વપૂર્ણ છે.
તમારા ઘર અને ઓફિસના રૂમ એરકન્ડિશન્ડ રાખો.
જો તમે બહાર કે ક્યાંક ખુલ્લામાં સૂતા હોવ તો સૂતી વખતે મચ્છરદાનીનો ઉપયોગ કરો.
ઘરની આજુબાજુ પાણી એકઠું ન થવા દેવું અને ઘરની આસપાસ જમા થયેલું પાણી દૂર કરવું.
જ્યાં પાણી ભરાયેલા હોય તેવા વિસ્તારોમાં મુસાફરી કરવાનું કે રહેવાનું ટાળો.
