Heart Disease: હૃદયરોગનું જોખમ વૈશ્વિક સ્તરે ઝડપથી વધી રહ્યું છે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં યુવાનો પણ આનો શિકાર બન્યા છે. અભ્યાસ મુજબ, કોરોના સંક્રમણ પછી, હૃદય રોગ અને તેના કારણે મૃત્યુના કેસોમાં ઝડપથી વધારો થયો છે. જો આપણે ભારતના આંકડાઓ પર નજર કરીએ તો આપણને જણાય છે કે 30 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના લોકોમાં પણ હાર્ટ એટેક અને કાર્ડિયાક અરેસ્ટનું જોખમ વધી ગયું છે. નોંધનીય છે કે હૃદયરોગ એ વિશ્વભરમાં મૃત્યુના મુખ્ય કારણોમાંનું એક છે.
હૃદયની નિષ્ફળતા અને હાર્ટ એટેક જેવી ગંભીર કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર પરિસ્થિતિઓને કારણે દર વર્ષે લાખો લોકો મૃત્યુ પામે છે. આ બંને હાર્ટને અલગ અલગ રીતે અસર કરે છે, જો કે મોટાભાગના લોકો હાર્ટ ફેલ્યોર અને હાર્ટ એટેકને એક જ સમસ્યા માને છે. શું તમે પણ તેમાંથી એક છો?
ચાલો જાણીએ કે હાર્ટ ફેલ્યોર અને હાર્ટ એટેક વચ્ચે શું તફાવત છે અને તેઓ હૃદયના સ્વાસ્થ્યને કેવી રીતે અસર કરે છે?
હૃદયના મહત્વપૂર્ણ કાર્યો
હૃદય એક પંપની જેમ કામ કરે છે જે સમગ્ર શરીરમાં તમામ પેશીઓમાં રક્તનું પરિભ્રમણ કરે છે. આ કાર્ય અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે લોહીના સતત પુરવઠા વિના, કોષો યોગ્ય રીતે કાર્ય કરી શકતા નથી અને મૃત્યુનું જોખમ રહેલું છે. આથી જ શરીરને સ્વસ્થ રાખવા માટે હૃદયનું યોગ્ય રીતે કામ કરવું જરૂરી માનવામાં આવે છે. જે લોકોને હૃદયની બિમારીઓનું નિદાન થયું છે તેઓએ વધુ સાવચેત રહેવાની જરૂર છે.
ચાલો જાણીએ કે હૃદય રોગની ગંભીર સ્થિતિમાં હાર્ટ ફેલ્યોર અને હાર્ટ એટેક વચ્ચે શું તફાવત છે?
હાર્ટ એટેકનું જોખમ
હાર્ટ એટેકને તબીબી ભાષામાં મ્યોકાર્ડિયલ ઇન્ફાર્ક્શન કહેવામાં આવે છે. હૃદયના કોઈપણ ભાગમાં લોહીના પ્રવાહમાં અચાનક ઘટાડો થાય ત્યારે આવું થાય છે. સામાન્ય રીતે આ લોહીના સામાન્ય પ્રવાહમાં અવરોધને કારણે થાય છે. ધમનીઓમાં કોઈપણ પ્રકારનો અવરોધ, કોલેસ્ટ્રોલનું પ્રમાણ વધવું કે હાઈ બ્લડ પ્રેશરથી હાર્ટ એટેકનો ખતરો રહે છે. ડોક્ટર્સનું કહેવું છે કે, જો સમયસર હાર્ટ એટેકના લક્ષણો ઓળખવામાં આવે અને દર્દીને CPR આપવામાં આવે તો જીવ બચાવવામાં મદદ મળી શકે છે.
હૃદયની નિષ્ફળતા શું છે?
હૃદયની નિષ્ફળતાને કન્જેસ્ટિવ હાર્ટ ફેલ્યોર પણ કહેવાય છે. આ એવી સ્થિતિ છે જ્યારે કેટલાક કારણોસર, હૃદય આપણા સમગ્ર શરીરમાં લોહીને યોગ્ય રીતે પંપ કરવામાં સક્ષમ નથી. આરોગ્ય નિષ્ણાતો કહે છે કે, આના બે કારણો હોઈ શકે છે. પ્રથમ, કાં તો હૃદય પૂરતા પ્રમાણમાં લોહીથી ભરેલું નથી, બીજું હૃદય એટલું નબળું થઈ જાય છે કે તે આખા શરીરમાં લોહી પંપ કરી શકે નહીં.
સામાન્ય રીતે, અમુક પ્રકારની તબીબી સ્થિતિ જે હૃદય પર વધુ પડતું દબાણ લાવે છે, ઈજા અથવા ચેપ આ પ્રકારની હૃદયની સમસ્યા વિકસાવવાનું જોખમ વધારે છે.
કયું વધુ ખતરનાક છે?
હાર્ટ એટેકના કિસ્સામાં જો દર્દીને વહેલી સારવાર મળે તો હૃદયના સ્નાયુને થતા ગંભીર નુકસાનને બચાવી શકાય છે. CPR જેવા પ્રારંભિક પગલાંમાં તે સૌથી અસરકારક માનવામાં આવે છે. તેનાથી વિપરીત, હૃદયની નિષ્ફળતા માટે કોઈ ઉપચાર નથી. હ્રદયની નિષ્ફળતાથી બચી ગયેલા લોકોમાં, કેટલીક સહાયક સારવાર લક્ષણોને વધુ ખરાબ થતા અટકાવવાનો પ્રયાસ કરે છે અને વ્યક્તિને લાંબું જીવવામાં મદદ કરે છે.
