બ્રિટન અને મોરેશિયસ આખરે ચાગોસ ટાપુઓ અંગે સમજૂતી પર પહોંચી ગયા છે. મળતી માહિતી મુજબ, બ્રિટન હિંદ મહાસાગરમાં સ્થિત વ્યૂહાત્મક રીતે મહત્વપૂર્ણ ચાગોસ ટાપુઓને મોરેશિયસને સોંપવા માટે રાજી થઈ ગયું છે. તમને જણાવી દઈએ કે આ ટાપુને લઈને બંને દેશો વચ્ચે અડધી સદીથી વધુ સમયથી વિવાદ ચાલી રહ્યો હતો. ભારતે પણ આ મામલે મોરેશિયસનું ખુલ્લેઆમ સમર્થન કર્યું હતું.
યુકે-યુએસ લશ્કરી થાણાઓનું સંચાલન ચાલુ રાખશે
બ્રિટને કહ્યું છે કે કરાર હેઠળ તે ચાગોસ ટાપુઓનું સાર્વભૌમત્વ મોરેશિયસને સોંપશે. આ સમજૂતી બાદ દાયકાઓ પહેલા ટાપુમાંથી વિસ્થાપિત થયેલા લોકોને વતન પરત જવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે. જો કે, બ્રિટન ડિએગો ગાર્સિયા ખાતે યુકે-યુએસ લશ્કરી મથકનો ઉપયોગ કરવાનું ચાલુ રાખશે. તમને જણાવી દઈએ કે બ્રિટન, અમેરિકા સાથે મળીને ચાગોસના ડિએગો ગાર્સિયા દ્વીપ પર એક સૈન્ય મથક ચલાવે છે, જે તેને હિંદ મહાસાગરમાં વ્યૂહાત્મક ધાર આપે છે.
શું હતો સમગ્ર વિવાદ?
હકીકતમાં, 1960-70ના દાયકામાં, બ્રિટને ચાગોસ ટાપુઓમાં રહેતા લોકોને હાંકી કાઢ્યા હતા. આ ઘટનાને માનવતા વિરુદ્ધ અપરાધ તરીકે જોવામાં આવે છે. 1968માં જ્યારે મોરેશિયસને આઝાદી મળી ત્યારે પણ બ્રિટને આ વિસ્તાર પર કબજો જમાવવાનું ચાલુ રાખ્યું હતું. 1814થી આ વિસ્તાર પર બ્રિટનનું નિયંત્રણ છે. બ્રિટને મોરેશિયસ અને સેશેલ્સના લગભગ 2,000 રહેવાસીઓને બહાર કાઢ્યા હતા અને યુએસને અહીં લશ્કરી થાણું બનાવવા આમંત્રણ આપ્યું હતું. 2019 અને 2021 ની વચ્ચે, આંતરરાષ્ટ્રીય અદાલતે પણ મોરેશિયસની તરફેણમાં ચુકાદો આપ્યો હતો. અદાલતે જણાવ્યું હતું કે બ્રિટને 1968માં સ્વતંત્રતા આપતા પહેલા મોરેશિયસથી છગોસ ટાપુઓને ગેરકાયદેસર રીતે અલગ કર્યા હતા.
ચાગોસ ટાપુ શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે?
ચાગોસ એ હિંદ મહાસાગરની મધ્યમાં સ્થિત લગભગ 60 ટાપુઓનો સમૂહ છે. તે 60 ચોરસ કિલોમીટરના વિસ્તારમાં ફેલાયેલું છે. આ દ્વીપસમૂહ મોરેશિયસથી લગભગ 2,200 કિલોમીટર અને ભારતીય ઉપ-ખંડની દક્ષિણમાં લગભગ 1,000 નોટિકલ માઈલ સ્થિત છે. ચાગોસની ભૌગોલિક સ્થિતિ કોઈપણ દેશને હિંદ મહાસાગરમાં નોંધપાત્ર વ્યૂહાત્મક લાભ આપે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ કારણે બ્રિટન અને અમેરિકા હજુ પણ અહીં સૈન્ય મથક રાખવા માંગે છે.
બ્રિટને શું કહ્યું?
બ્રિટનના વિદેશ મંત્રી ડેવિડ લેમીએ આ સમજૂતીને લઈને નિવેદન જાહેર કર્યું છે. તેમણે કહ્યું કે બ્રિટન મોરેશિયસ સાથે ડિએગો ગાર્સિયા પર એક મહત્વપૂર્ણ લશ્કરી મથક સુરક્ષિત કરવા માટે કરાર પર પહોંચ્યું છે. આ સમજૂતીને અમેરિકાનું સમર્થન પણ મળ્યું છે અને તે આંતરરાષ્ટ્રીય સુરક્ષાનું રક્ષણ કરશે. આ કરાર ગેરકાયદે સ્થળાંતરનો માર્ગ બંધ કરશે અને હિંદ મહાસાગરમાં જોખમો ટાળશે.
આ પણ વાંચો – ગુટેરેસ પર ઇઝરાયેલ દ્વારા પ્રતિબંધ મુક્યો હતો, તેણે ભારતની પ્રશંસા કરી
