હવે પાકિસ્તાનમાં સુપ્રીમ કોર્ટના ન્યાયાધીશોની નિમણૂક સંસદ કરશે. તેને પાકિસ્તાનની સંસદની મંજૂરી મળી ગઈ છે. આ બિલને પસાર કરવા માટે સંસદનું વિશેષ સત્ર પણ બોલાવવામાં આવ્યું હતું જે રવિવારે રાત્રે 11.36 વાગ્યે શરૂ થયું હતું. પાકિસ્તાન નેશનલ એસેમ્બલીમાં મધ્યરાત્રિ સુધી ચાલેલા સત્રમાં સોમવારે સવારે 5 વાગ્યે આ વિવાદાસ્પદ 26મો બંધારણ સંશોધન બિલ પસાર કરવામાં આવ્યું હતું. એટલું જ નહીં, રાષ્ટ્રપતિ આસિફ અલી ઝરદારીએ પણ બંને ગૃહોની મંજૂરી મળ્યાના થોડા કલાકો બાદ જ આ બિલને મંજૂરી આપી દીધી હતી. આ ઉતાવળના કારણે શાહબાઝ શરીફ સરકારના ઈરાદા પર સવાલો ઉઠી રહ્યા છે. ટીકાકારો કહે છે કે કાયદો અસરકારક રીતે દેશની ન્યાયિક વ્યવસ્થાને નિઃશસ્ત્ર કરે છે.
26મો બંધારણીય સુધારો શું છે
સંસદને મુખ્ય ન્યાયાધીશની નિમણૂક કરવાની સત્તા આપવા માટે બંધારણ (26મો સુધારો) અધિનિયમ 2024 લાવવામાં આવ્યો છે. આ સુધારો પાકિસ્તાનના મુખ્ય ન્યાયાધીશ (CJP)નો કાર્યકાળ ત્રણ વર્ષ સુધી મર્યાદિત કરે છે. અગાઉની ન્યાયિક નિમણૂંકો લાયકાત અને અનુભવના આધારે સંભવિતપણે લાંબા સમય સુધી કાર્યકાળની મંજૂરી આપતી હતી. મુખ્ય ન્યાયાધીશની નિમણૂક માટે 12 સભ્યોનું કમિશન બનાવવામાં આવ્યું છે. આ કમિશનમાં હાલના મુખ્ય ન્યાયાધીશ, સર્વોચ્ચ અદાલતના ચાર વરિષ્ઠ-સૌથી વધુ ન્યાયાધીશો, બે સેનેટરો અને નેશનલ એસેમ્બલીના બે સભ્યો, વિપક્ષના એક સભ્ય સહિતનો સમાવેશ થશે. સુધારાનો હેતુ સુપ્રીમ કોર્ટની સત્તા ઘટાડવાનો છે. આ બંધારણીય સુધારામાં ન્યાયાધીશોને તેમની જવાબદારી વધારવા માટે સંખ્યા પણ મળશે. આ માટે પર્ફોર્મન્સ એપ્રાઇઝલ સિસ્ટમ શરૂ કરવામાં આવી છે.
શા માટે થયો વિવાદ?
જ્યારે સમર્થકો દલીલ કરે છે કે આ સુધારાઓ ન્યાયિક ક્ષમતા અને જવાબદારી સુધારવા માટે જરૂરી છે, જ્યારે વિરોધીઓ દલીલ કરે છે કે તેઓ ન્યાયિક સ્વતંત્રતાને જોખમમાં મૂકે છે. આ બિલ લાવવાના સમય અને તેને પસાર કરવાની પદ્ધતિઓને લઈને પણ વિવાદ છે. ટીકાકારો દલીલ કરે છે કે આ પગલું શેહબાઝ શરીફની આગેવાની હેઠળના શાસક ગઠબંધન માટે સ્વતંત્ર ન્યાયતંત્ર પર નિયંત્રણ મેળવવાનો એક માર્ગ છે. ખાસ કરીને પૂર્વ વડાપ્રધાન ઈમરાન ખાનની પાર્ટી પાકિસ્તાન તહરીક-એ-ઈન્સાફ (PTI) સાથે ચાલી રહેલા તણાવને ધ્યાનમાં રાખીને આ નિર્ણય મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. સ્થાનિક મીડિયાના અહેવાલો અનુસાર, પાકિસ્તાન તહરીક-એ-ઈન્સાફ (પીટીઆઈ)ના સભ્યોએ કહ્યું છે કે તેમને આ બિલને સમર્થન આપવા બદલ અપહરણની ધમકીઓ પણ મળી હતી. તેને ડરાવી ધમકાવવામાં આવ્યો હતો.
‘નવો સૂર્ય’
બિલ પસાર કરવા માટે સરકારને 224 વોટની જરૂર હતી. જ્યારે NA પ્રમુખ અયાઝ સાદિકની અધ્યક્ષતામાં મતદાન શરૂ થયું, ત્યારે નેશનલ એસેમ્બલીના 225 સભ્યોએ ઠરાવને સમર્થન આપ્યું જ્યારે PTI અને સુન્ની-ઇત્તેહાદ કાઉન્સિલ (SIC) ના 12 સભ્યોએ તેનો વિરોધ કર્યો. ટાઈમ્સ ઓફ ઈન્ડિયાના અહેવાલ અનુસાર, બિલ પસાર થયા બાદ વડાપ્રધાન શહેબાઝ શરીફે ‘ઐતિહાસિક સિદ્ધિ’ માટે સંસદને અભિનંદન પાઠવ્યા હતા. વડા પ્રધાન શેહબાઝે કહ્યું, “આ 26મો સુધારો માત્ર એક સુધારો નથી પરંતુ રાષ્ટ્રીય એકતા અને સર્વસંમતિનું ઉદાહરણ છે. સમગ્ર દેશમાં એક નવો સૂરજ ઉગશે.”
