પાકિસ્તાનમાં એક ધાર્મિક શાળામાં થયેલા આત્મઘાતી હુમલામાં ઓછામાં ઓછા છ લોકોના મોત થયા છે. તેને ‘જેહાદ યુનિવર્સિટી’ કહેવામાં આવે છે. આ વિસ્ફોટ ખૈબર પખ્તુનખ્વા પ્રાંતમાં દારુલ ઉલૂમ હક્કાનીયા સ્થિત એક મસ્જિદની અંદર થયો હતો.
માર્યા ગયેલાઓમાં શાળાના આચાર્ય હમીદ ઉલ હકનો પણ સમાવેશ થાય છે, જે તાલિબાન સાથે સંકળાયેલા હતા. તાલિબાનના સ્થાપક મુલ્લા ઓમરે પણ અહીંથી શિક્ષણ મેળવ્યું હતું. ચાલો જાણીએ કે દારુલ ઉલૂમ હક્કાનીયા શું છે અને તેને જેહાદ યુનિવર્સિટી કેમ કહેવામાં આવે છે?
તેની સ્થાપના ૧૯૪૭ માં થઈ હતી
દારુલ ઉલૂમ હક્કાનીયા ઉત્તરીય શહેર પેશાવરથી લગભગ 55 કિલોમીટર દૂર અકોરા ખટ્ટકમાં સ્થિત છે. તેમાં લગભગ 4,000 વિદ્યાર્થીઓ રહે છે, જેમને મફત ખોરાક, કપડાં અને શિક્ષણ આપવામાં આવે છે. આ શાળાની સ્થાપના 1947 માં શેખ અબ્દુલ હક દ્વારા કરવામાં આવી હતી, જેમણે ભારતના દેવબંદમાં દારુલ ઉલૂમ દેવબંદ મદરેસામાં અભ્યાસ કર્યો હતો. ૧૮૬૬માં સ્થપાયેલ, આ મદરેસા એ સ્થળ હતું જ્યાંથી દેવબંદી ચળવળ શરૂ થઈ હતી. આમાં, ઇસ્લામના મૂળભૂત સિદ્ધાંતો તરફ પાછા ફરવાની હિમાયત કરવામાં આવી હતી.
ભારતના ભાગલા પછી, દેવબંદી ચળવળના અનુયાયીઓ સમગ્ર દક્ષિણ એશિયામાં ફેલાઈ ગયા અને ઇસ્લામ શીખવતા મદરેસાઓની સ્થાપના કરી. આ સમય દરમિયાન, અબ્દુલ હકે પાકિસ્તાન-અફઘાનિસ્તાન સરહદ પર દારુલ ઉલૂમ હક્કાનીયાની સ્થાપના કરી. આ શાળા ટૂંક સમયમાં આ પ્રદેશની સૌથી પ્રખ્યાત ધાર્મિક શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાંની એક બની ગઈ. આ શાળા ટૂંક સમયમાં દેવબંદી વિચારધારાનું એક મહત્વપૂર્ણ શૈક્ષણિક કેન્દ્ર બની ગઈ.
૧૯૮૮માં થયેલા ફેરફારો
દારુલ ઉલૂમ હક્કાનીયા 1980 ના દાયકા સુધી પ્રસિદ્ધિમાં આવ્યું ન હતું. ટીઆરટી વર્લ્ડના અહેવાલ મુજબ, અબ્દુલ હકના મૃત્યુ પછી, તેમના પુત્ર સમી ઉલ હકે 1988 માં મદરેસાનો હવાલો સંભાળ્યો અને જેહાદનો વિચાર ફેલાવવાનું શરૂ કર્યું. આ પછી, અહીં તાલિબાન નેતાઓને તાલીમ આપવામાં આવી હતી, જેઓ અફઘાનિસ્તાનમાં સોવિયેત સંઘ સામે લડી શકતા હતા. ત્યારબાદ, પાકિસ્તાન અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ બંનેએ અફઘાનિસ્તાન પર સોવિયેત આક્રમણનો વિરોધ કરતા બળવાખોરોની ભરતી અને તાલીમ આપવા માટે આ શાળાનો ઉપયોગ કર્યો.
જાણો કોણે કોણે અહીંથી અભ્યાસ કર્યો છે.
દારુલ ઉલૂમ હક્કાનીયાના ભૂતપૂર્વ વિદ્યાર્થીઓમાં તાલિબાનના સ્થાપક મુલ્લા ઓમર અને હક્કાની નેટવર્કના સ્થાપક જલાલુદ્દીન હક્કાનીનો સમાવેશ થાય છે. અલ-કાયદાની દક્ષિણ એશિયા શાખાના નેતા આસીમ ઉમર પણ આ શાળામાં ભણ્યા છે. વોશિંગ્ટન પોસ્ટના અહેવાલ મુજબ, સોવિયેત યુનિયનના અફઘાનિસ્તાન છોડ્યા પછી, મદરેસાએ 1990 ના દાયકાના મધ્યમાં કાબુલ પર કબજો મેળવનારા તાલિબાન નેતાઓ સાથે પોતાના સંબંધો જાળવી રાખ્યા હતા.
રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે 2001 માં યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સે તાલિબાન સરકારને સત્તા પરથી ઉથલાવી દેવામાં મદદ કર્યા પછી, મદરેસાએ ઘણા બળવાખોરોને તાલીમ આપી હતી જેઓ અફઘાનિસ્તાનની યુએસ સમર્થિત સરકાર સામે લડ્યા હતા. આ કારણોસર, સમી ઉલ હકને ‘તાલિબાનના પિતા’ તરીકે ઓળખવામાં આવ્યા. 2018 માં તેમની હત્યા પછી, તેમના પુત્ર હમીદ ઉલ હકે મદરેસાનો હવાલો સંભાળ્યો અને શુક્રવારે વિસ્ફોટમાં તેનું મૃત્યુ થયું.
