બ્રિક્સ જૂથ અંગે અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પના વાહિયાત નિવેદનો વચ્ચે, ભારતે G-20 જૂથની અખંડિતતા જાળવવા પર ભાર મૂક્યો છે. ભારતના આ આહ્વાન સાથે ચીન પણ સંમત થયું છે. વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકરે શુક્રવારે “ધ્રુવીકરણ પામેલી” વૈશ્વિક પરિસ્થિતિ વચ્ચે G-20 જૂથની અખંડિતતા જાળવવા માટે ભારત અને ચીન દ્વારા સંયુક્ત પ્રયાસો પર ભાર મૂક્યો હતો. જયશંકર G-20 દેશોના વિદેશ મંત્રીઓની બેઠકમાં હાજરી આપવા માટે દક્ષિણ આફ્રિકાના બે દિવસના પ્રવાસે જોહાનિસબર્ગમાં છે.
“આપણે સમજવું જોઈએ કે ધ્રુવીકરણ પામેલી વૈશ્વિક પરિસ્થિતિમાં, બંને દેશોએ G20 ને એક સંસ્થા તરીકે જાળવવા અને સુરક્ષિત કરવા માટે સખત મહેનત કરી છે,” તેમણે અહીં G20 વિદેશ મંત્રીઓની બેઠક દરમિયાન તેમના ચીની સમકક્ષ વાંગ યી સાથે દ્વિપક્ષીય બેઠક દરમિયાન પોતાના સંબોધનમાં કહ્યું. આ પોતે જ આંતરરાષ્ટ્રીય સહયોગનું મહત્વ સાબિત કરે છે.
દક્ષિણ આફ્રિકા 2025 માટે G20 નું આયોજન કરી રહ્યું છે, અને આ બેઠક સમગ્ર વર્ષ દરમિયાન આયોજિત કાર્યક્રમોની શ્રેણીની શરૂઆત કરશે. આંતરરાષ્ટ્રીય આર્થિક સહયોગ માટેના મુખ્ય મંચ તરીકે, G20 વૈશ્વિક અર્થતંત્ર સામેના પડકારોનો સામનો કરવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે.
G-20 માં આર્જેન્ટિના, ઓસ્ટ્રેલિયા, બ્રાઝિલ, કેનેડા, ચીન, ફ્રાન્સ, જર્મની, ભારત, ઇન્ડોનેશિયા, ઇટાલી, જાપાન, કોરિયા પ્રજાસત્તાક, મેક્સિકો, રશિયા, સાઉદી અરેબિયા, દક્ષિણ આફ્રિકા, તુર્કી, યુકે, યુએસએ, આફ્રિકન યુનિયન અને યુરોપિયન યુનિયનનો સમાવેશ થાય છે. ચીનના વિદેશ મંત્રાલય દ્વારા જારી કરાયેલી એક અખબારી યાદી અનુસાર, વાંગે જણાવ્યું હતું કે ગયા વર્ષે રશિયાના કાઝાનમાં રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ અને વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી વચ્ચેની સફળ મુલાકાત બાદ, બંને દેશો વચ્ચે તમામ સ્તરે આદાનપ્રદાન વ્યવસ્થિત રીતે પુનઃસ્થાપિત થયું છે.
વાંગે જણાવ્યું હતું કે સરહદી મુદ્દાઓ પર ખાસ પ્રતિનિધિઓની બેઠકમાં ચોક્કસ મતભેદોને યોગ્ય રીતે ઉકેલવા પર સર્વસંમતિ સધાઈ છે. વાંગ અને રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર અજિત ડોભાલ ભારત-ચીન સરહદ વ્યવસ્થા માટે ખાસ પ્રતિનિધિઓ છે. બંને દેશો ગયા વર્ષે ડિસેમ્બરમાં મળ્યા હતા અને સરહદ પર શાંતિ જાળવવા અને ભારત-ચીન સંબંધોને સ્થિર રાખવા માટે પગલાં લેવા સંમત થયા હતા.
વાંગે કહ્યું કે આ બંને દેશોના લોકોની પરસ્પર વિશ્વાસ પુનઃસ્થાપિત કરવાની સામાન્ય અપેક્ષાઓ સાથે સુસંગત છે. તે જ સમયે, જયશંકરે કહ્યું કે G-20 જેવા મંચો ભારત અને ચીનને તેમના દ્વિપક્ષીય સંબંધોમાં પડકારજનક સમયગાળા દરમિયાન પણ વાત કરવાની તકો પૂરી પાડે છે. “આવી બેઠકોએ અમારા સંબંધો મુશ્કેલ તબક્કામાંથી પસાર થઈ રહ્યા હતા ત્યારે પણ અમારી વચ્ચે વાતચીતની તક પૂરી પાડી,” તેમણે કહ્યું.
જયશંકરે કહ્યું, “આપણા NSA (રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર) અને વિદેશ સચિવે ચીનની મુલાકાત લીધી છે અને અમારા સંબંધોના વિવિધ પાસાઓ પર ચર્ચા કરવામાં આવી છે. આમાં સરહદી વિસ્તારોમાં શાંતિ અને સ્થિરતાનું સંચાલન તેમજ આપણા સંબંધોના અન્ય પાસાઓનો સમાવેશ થાય છે. આજે વિચારોનું આદાન-પ્રદાન કરીને મને આનંદ થાય છે.”
તેમણે ઉલ્લેખ કર્યો કે ભારત અને ચીન G-20, SCO (શાંઘાઈ સહકાર સંગઠન) અને BRICS ના સભ્યો છે. પોતાના સંબોધનમાં, વાંગે ગયા વર્ષે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી અને ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ વચ્ચે થયેલી મુલાકાતને દ્વિપક્ષીય સંબંધોમાં “છેલ્લા વર્ષની સૌથી મહત્વપૂર્ણ બાબત” ગણાવી. તેમણે કહ્યું, “આ સંબંધ સુધારાની દિશામાં વધુ આગળ વધી રહ્યો છે.”
