સીરિયામાં રાષ્ટ્રપતિ બશર અલ-અસદના શાસનનો અંત આવ્યા બાદ દેશના ભવિષ્યને લઈને ઘણી અનિશ્ચિતતા છે. લાંબા સમય સુધી સીરિયા પર શાસન કરનાર બશર અલ-અસદનું શાસન હયાત તહરિર અલ-શામ (HTS) નામના જૂથની આગેવાની હેઠળના હુમલાઓ પછી સમાપ્ત થયું. બશર અલ-અસદ 2000માં તેમના પિતા હાફેઝ અલ-અસદના સ્થાને સત્તા પર આવ્યા હતા. હાફેઝ અલ-અસદે લગભગ ત્રણ દાયકા સુધી સીરિયા પર લોખંડી મુઠ્ઠીથી શાસન કર્યું હતું. શરૂઆતમાં એવી આશા હતી કે બશર સીરિયામાં સુધારા અને નિખાલસતા લાવશે. જો કે, આ આશાઓ ટૂંક સમયમાં બરબાદ થઈ ગઈ અને તેણે તેના પિતાનું શાસન ચાલુ રાખ્યું.
અશદ વિરોધને સંભાળવામાં નિષ્ફળ ગયો
2011 ના વિરોધને નિયંત્રિત કરવામાં અસદની નિષ્ફળતાએ સીરિયાને ગૃહ યુદ્ધમાં ધકેલી દીધું. પાંચ લાખથી વધુ લોકો માર્યા ગયા, છ લાખ શરણાર્થી બન્યા. જો કે, રશિયા અને ઈરાનના સૈન્ય સમર્થનને કારણે અસદ તે દરમિયાન વિભાજિત બળવાખોરોથી બચી ગયા હતા. આ દરમિયાન તેને રશિયન એરફોર્સ અને હિઝબુલ્લાહ લડવૈયાઓનું સમર્થન મળ્યું.
જો કે, ઈરાન અને રશિયા પર તેમની નિર્ભરતાની અસર એ થઈ કે જ્યારે રશિયા યુક્રેનના યુદ્ધમાં વ્યસ્ત થઈ ગયું અને ઈરાન પણ ઈઝરાયેલ સાથેના સંઘર્ષમાં ફસાઈ ગયું, આ દરમિયાન બળવાખોરોએ અસદના શાસન પર જોરદાર હુમલો કર્યો. આ હુમલામાં વિદ્રોહીઓએ અલેપ્પો, હમા અને હોમ્સ જેવા મોટા શહેરો પર કબજો કરી લીધો અને દમાસ્કસ પહોંચ્યા.
સીરિયાની કમાન કોણ સંભાળશે?
બળવાખોર નેતા અબુ મોહમ્મદ અલ-ગોલાની, જે હવે તેમના વાસ્તવિક નામ અહેમદ અલ-શારાથી ઓળખાય છે, તેમણે સત્તા સ્થાનાંતરિત કરવા માટે તાત્કાલિક સમિતિની રચના કરવાની હાકલ કરી છે. એક નિવેદનમાં, અલ-જલાલીએ સીરિયન લોકો દ્વારા ચૂંટાયેલા કોઈપણ નેતૃત્વને સહકાર આપવાની તૈયારી દર્શાવી હતી. આ પ્રયાસો છતાં, જોકે, HTS અલ-કાયદા સાથે સંકળાયેલા હોવાનો ઇતિહાસ ધરાવે છે. આવી સ્થિતિમાં, તેની શાસન કરવાની ક્ષમતા પર શંકા છે.
રશિયાને મોટો ફટકો પડ્યો છે
અસદનું પતન એ મધ્ય પૂર્વમાં રશિયન પ્રભાવ માટે મોટો ફટકો છે. 2015 માં તેના હસ્તક્ષેપથી, રશિયા શાસનનું સૌથી કટ્ટર સમર્થક રહ્યું છે, જે લટાકિયામાં ટાર્ટસ નેવલ ફેસિલિટી અને હમીમિમ એરબેઝ જેવી વ્યૂહાત્મક સંપત્તિ જાળવી રાખે છે. ભૂમધ્ય સમુદ્ર અને આફ્રિકામાં શક્તિના સંતુલન માટે આ પાયા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. જો કે હાલમાં રશિયાનું સૈન્ય ધ્યાન યુક્રેનના યુદ્ધ પર કેન્દ્રિત છે. સીરિયામાં નિયંત્રણ ગુમાવવાથી આ ક્ષેત્રમાં તેની વ્યૂહાત્મક સ્થિતિઓનું રક્ષણ કરવાની મોસ્કોની ક્ષમતા પર પણ સવાલો ઉભા થઈ રહ્યા છે.
ઈરાનની સ્થિતિ નબળી પડી રહી છે
ઈરાન માટે અસદની વિદાયને મોટા ફટકા તરીકે જોવામાં આવી રહી છે. સીરિયા પર ભૌગોલિક રીતે નબળા નિયંત્રણને કારણે તેને મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડી શકે છે. સીરિયા ઈરાનને લેબનોન સાથે જોડે છે. આ નેટવર્ક હથિયારોના ટ્રાન્સફર અને પ્રદેશમાં પ્રભાવ વધારવા માટે મહત્વપૂર્ણ છે. ઇઝરાયેલ સાથેના તાજેતરના સંઘર્ષ અને યમન અને ઇરાકમાં ઇરાનના પ્રોક્સીઓના દબાણ હેઠળ હિઝબુલ્લાહના નબળા પડવાના કારણે ઇરાનને આંચકો લાગ્યો છે. હવે તેણે પોતાની રણનીતિ બદલવા પર વિચાર કરવો પડી શકે છે.
