અભ્યાસમાં પૈસા અડચણ ન બને તે માટે સરકારી શાળાઓ બનાવવામાં આવી હતી. જેમાં સરકારી શિક્ષકોને તગડો પગાર આપીને નોકરીએ રાખવામાં આવે છે. પરંતુ હજુ પણ ઘણા રાજ્યોમાં આ શાળાઓમાં બાળકોની સંખ્યા ઘટી રહી છે. વાર્ષિક મોડ્યુલર સર્વે (CAMS) 2022-23 ગયા મહિને બહાર પાડવામાં આવ્યો હતો. જેમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે ધોરણ 1 થી 5 સુધી હરિયાણા, મણિપુર, તેલંગાણા અને પુડુચેરી (કેન્દ્ર શાસિત પ્રદેશ)માં સરકારી શાળાઓ કરતાં ખાનગી શાળાઓમાં વધુ બાળકો અભ્યાસ કરે છે.
કયા રાજ્યોમાં સંખ્યા ઘટી રહી છે?
નવા CAMS સર્વે મુજબ, પ્રાથમિક વર્ગોમાં ખાનગી (અથવા બિન-સહાયિત) શાળાઓમાં નોંધાયેલા બાળકોની રાષ્ટ્રીય સરેરાશ 23.4% છે, જ્યારે સરકારી શાળાઓમાં તે 66.7% છે. હરિયાણાની વાત કરીએ તો 45.6% બાળકો ખાનગી શાળાઓમાં અને 40.2% બાળકો સરકારી શાળાઓમાં અભ્યાસ કરે છે. તેલંગાણામાં, 57.5% ખાનગી શાળાઓમાં અને 30.5% સરકારી શાળાઓમાં છે. તે જ સમયે, મણિપુરમાં ખાનગી પ્રાથમિક શાળાઓમાં અભ્યાસ કરતા બાળકોની ટકાવારી સૌથી વધુ 74% છે, જ્યારે સરકારી શાળાઓમાં તે 21% છે.
પશ્ચિમ બંગાળ એવા રાજ્યોમાંનું એક છે જ્યાં બાળકો ખાનગી શાળાઓને બદલે સરકારી શાળાઓમાં અભ્યાસ કરે છે. પશ્ચિમ બંગાળમાં ખાનગી શાળાઓમાં બાળકોની સૌથી ઓછી ટકાવારી (5%), ત્યારબાદ ત્રિપુરા (6.2%) અને ઓડિશા (6.3%) છે.
સરકારી શાળાઓમાં પ્રવેશ કેમ નથી?
પ્રથમ એજ્યુકેશન ફાઉન્ડેશનના ચીફ એક્ઝિક્યુટિવ ઓફિસર (CEO) રુક્મિણી બેનર્જી કહે છે કે ખાનગી શાળાઓમાં નોંધણીમાં વધારો ઉચ્ચ આવક અને માતાપિતાની વધતી આકાંક્ષાઓ બંનેને કારણે થાય છે. તેમનું કહેવું છે કે જ્યારે સરકારી શાળાઓ મોટાભાગે પ્રાદેશિક ભાષાઓમાં ભણાવે છે, ત્યારે ખાનગી શાળાઓ સામાન્ય રીતે અંગ્રેજી પર ભાર મૂકે છે. જો કે આ એકમાત્ર કારણ ન પણ હોઈ શકે. વધુમાં, દેશભરમાં ઓછી કિંમતની અથવા ઓછા બજેટવાળી ખાનગી શાળાઓનો પ્રસાર થયો છે.
શહેર અને ગામડાની સરકારી શાળાઓ
ગ્રામ્ય અને શહેરી વિસ્તારોમાં સરકારી શાળાઓ અંગે અલગ-અલગ ડેટા છે. ઉદાહરણ તરીકે, શહેરી વિસ્તારોમાં પ્રાથમિક શાળાના વધુ બાળકો ખાનગી શાળાઓમાં છે. જેમાં પ્રાથમિક વર્ગના 43.8% બાળકો ખાનગી શાળાઓમાં જાય છે, જ્યારે 36.5% બાળકો સરકારી શાળાઓમાં અભ્યાસ કરે છે.
રાજ્યોમાં, શહેરી વિસ્તારોમાં, દેશના કુલ રાજ્યો (આંધ્ર પ્રદેશ, હરિયાણા, હિમાચલ પ્રદેશ, ઝારખંડ, કર્ણાટક, મધ્ય પ્રદેશ, મણિપુર, પંજાબ, રાજસ્થાન, તેલંગાણા, તમિલનાડુ, ઉત્તરાખંડ અને ઉત્તર પ્રદેશ)ના ઓછામાં ઓછા અડધા ભાગમાં અને બે કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો (જમ્મુ અને કાશ્મીર અને પુડુચેરી) માં, જાહેર શાળાઓ કરતાં વધુ બાળકો ખાનગી શાળાઓમાં જાય છે. ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં, મણિપુર અને તેલંગાણા સિવાય તમામ રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં વધુ બાળકો સરકારી શાળાઓમાં જાય છે.
આ પણ વાંચો – યોગી સરકારે RO-ARO અને PCS પ્રી પરીક્ષાની તારીખ જાહેર કરી
