ભારતમાં ઘણી શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ છે, છતાં દર વર્ષે મોટી સંખ્યામાં યુવાનો અભ્યાસ માટે વિદેશ જાય છે. ખાસ કરીને અમેરિકન યુનિવર્સિટીઓમાં ભારતીય વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા સતત વધી રહી છે. અહીં ભણતા અન્ય દેશોના વિદ્યાર્થીઓમાં ભારતીયોનો હિસ્સો 29 ટકા સુધી પહોંચી ગયો છે. બીજી તરફ, વિદેશી વિદ્યાર્થીઓ ભારતીય શિક્ષણ પ્રણાલીનો ભાગ બનવાને મહત્વ આપી રહ્યા છે.
અત્યાર સુધીમાં આટલા બધા રજીસ્ટ્રેશન
કોરોના મહામારીને કારણે ભારતમાં અભ્યાસ માટે આવતા વિદેશીઓની સંખ્યામાં થોડો ઘટાડો થયો હતો, પરંતુ હવે ફરી એકવાર તેમાં નોંધપાત્ર વધારો જોવા મળ્યો છે. 200 દેશોના 72,218 વિદ્યાર્થીઓએ શૈક્ષણિક વર્ષ 2024-25 માટે સ્ટડી ઇન ઇન્ડિયા (SII) પોર્ટલ પર નોંધણી કરાવી છે, જે દર્શાવે છે કે વિદેશી વિદ્યાર્થીઓ ભારતીય શિક્ષણ પ્રણાલી સાથે જોડાવા માટે કેટલા ઉત્સાહિત છે.
આ રીતે સંખ્યા વધી
ભારતમાં આવતા વિદેશી વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા 2011-12માં માત્ર 16,410 હતી, જે 2014-15માં વધીને 34,774 થઈ ગઈ છે. 2016-17માં આ આંકડો 47,575 પર પહોંચ્યો હતો. 2019-20માં, 49,348 વિદેશી વિદ્યાર્થીઓએ અહીં આવીને ભારતીય શિક્ષણ પ્રણાલીમાં તેમનો વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો. પરંતુ કોરોના રોગચાળાએ આ વધતી સંખ્યાને અસર કરી અને તે 2014-15ના સ્તરે નીચે આવી ગયું.
SII એ કામ સરળ બનાવ્યું
આ પછી સરકારે ભારત આવવા ઇચ્છતા વિદેશી વિદ્યાર્થીઓની મદદ માટે ઘણા પગલાં લીધાં. 2023 માં શરૂ કરાયેલ સ્ટડી ઇન ઇન્ડિયા (SII) પોર્ટલ પણ આનો એક ભાગ છે. આ પોર્ટલ વિદેશી વિદ્યાર્થીઓ માટે પ્રવેશ અને વિઝા પ્રક્રિયાઓ વગેરેને સરળ બનાવે છે. આ પોર્ટલમાં 310 જાહેર યુનિવર્સિટીઓ સહિત 638 સંસ્થાઓના 8000 થી વધુ અભ્યાસક્રમો ઉપલબ્ધ છે. આ સાથે, અરજી પ્રક્રિયાને સરળ બનાવવા માટે અહીં ઇ-સ્ટુડન્ટ વિઝાની સુવિધા પણ આપવામાં આવી છે.
સરકારનો શું પ્રયાસ છે?
કેન્દ્ર સરકાર ભારતને વિશ્વ સમક્ષ એજ્યુકેશન હબ તરીકે રજૂ કરી રહી છે. આપણી સંસ્થાઓ વિદેશમાં પોતાની હાજરીનો અનુભવ કરાવે છે અને વિદેશી યુનિવર્સિટીઓને ભારતમાં આમંત્રિત કરવામાં આવે છે. IIT મદ્રાસે 2023 માં ઝાંઝીબાર, તાંઝાનિયામાં એક કેમ્પસનું ઉદ્ઘાટન કર્યું, જ્યારે IIT દિલ્હીએ 2024 માં અબુ ધાબીમાં તેનું કેમ્પસ શરૂ કર્યું. UGC રેગ્યુલેશન્સ 2023 અનુસાર, બ્રિટનની સાઉધમ્પ્ટન યુનિવર્સિટી ભારતમાં તેનું કેમ્પસ ખોલવા જઈ રહી છે. આવું કરનારી આ પ્રથમ યુનિવર્સિટી છે. આ ઉપરાંત, અમારી 49 યુનિવર્સિટીઓએ પણ આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓ સાથે ભાગીદારીમાં પ્રવેશ કર્યો છે.