રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI)ના નવા ગવર્નર સંજય મલ્હોત્રાએ એવા સમયે કાર્યકાળ સંભાળ્યો છે જ્યારે દેશમાં અર્થવ્યવસ્થા, રૂપિયાની નબળાઈ, ફુગાવો અને નીતિગત વ્યાજ દરોમાં ઘટાડા અંગે સૌથી વધુ ચર્ચા થઈ રહી છે. મલ્હોત્રાએ આર્થિક મોરચે સંતુલન જાળવવું પડશે. સાથે જ ડોલર સામે રૂપિયાના કથળતા સ્વાસ્થ્ય માટે પણ કોઈ ઉપાય શોધવો પડશે. સામાન્ય જનતા પણ નવા ગવર્નર પાસેથી મોંઘવારી પર અંકુશ લાવી સસ્તી લોનની ભેટ આપે તેવી અપેક્ષા રાખી રહી છે.
અર્થતંત્ર અને રૂપિયાની નબળાઈ
2024-25ના બીજા ક્વાર્ટરમાં ભારતનો જીડીપી ગ્રોથ ઘટીને 5.4 ટકા થઈ ગયો, જે 2022-23ના ત્રીજા ક્વાર્ટર પછી સૌથી નીચો છે. સંજય મલ્હોત્રાએ પહેલા આ આંકડાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું પડશે. અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીમાં ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની જીત બાદ અમેરિકી ડોલર મજબૂત થઈ રહ્યો છે અને ભારતીય રૂપિયો નબળો પડી રહ્યો છે. મલ્હોત્રાએ આ નબળાઈને તાકાતમાં બદલવાના રસ્તાઓ શોધવા પડશે, જે કોઈ સરળ કાર્ય નથી. રૂપિયાની નબળાઈ ભારતના અર્થતંત્ર પર વધુ પ્રતિકૂળ અસર કરી શકે છે.
ફેરફારોનો અમલ કરવો પડશે
બીજા ક્વાર્ટરમાં આર્થિક મંદીને ધ્યાનમાં રાખીને આરબીઆઈ પર વ્યાજદરમાં ઘટાડો કરવાનું દબાણ છે, પરંતુ રૂપિયાના સ્વાસ્થ્ય પર વધારાનું દબાણ તેને મુશ્કેલ બનાવશે. આ સાથે જ સંજય મલ્હોત્રાને નિયમન સંબંધિત મોટા ફેરફારો લાગુ કરવાના પડકારનો પણ સામનો કરવો પડશે. આમાં બેંકોને અપેક્ષિત ધિરાણ નુકસાનના આધારે બેડ લોન માટે જોગવાઈઓ કરવાની આવશ્યકતા શામેલ છે, જે તેમના નફા તેમજ ટૂંકા ગાળામાં ધિરાણ કરવાની તેમની ક્ષમતાને અસર કરશે. પરંતુ ભવિષ્યમાં ડિફોલ્ટનો સામનો કરવા માટે તેમને વધુ સારી સ્થિતિમાં મૂકશે.
છેતરપિંડી નિયંત્રિત કરવા માટે પડકાર
RBI ગવર્નરે પણ વધી રહેલા ઓનલાઈન ફ્રોડને રોકવા માટે કડક પગલાં ભરવા પડશે. ડિજિટલ ફ્રોડના કેસ સતત વધી રહ્યા છે અને RBI પર તેને રોકવા માટે દબાણ છે. રિટેલ સેક્ટરમાં બેન્કો દ્વારા વીમા અને અન્ય નાણાકીય ઉત્પાદનોનું ખોટું વેચાણ પણ એક મોટો મુદ્દો છે જેને મલ્હોત્રાએ ઉકેલવો પડશે.
ફુગાવાને નિયંત્રિત કરવાનો પડકાર
આ ઉપરાંત સંજય મલ્હોત્રા સામે મોંઘવારીના મોરચે સામાન્ય માણસને રાહત આપવાનો પડકાર પણ હશે. શક્તિકાંત દાસે તેમના સમગ્ર કાર્યકાળ દરમિયાન આની સાથે સંઘર્ષ કર્યો. તેમણે ફુગાવાને કાબૂમાં રાખવા માટે નીતિગત વ્યાજ દરોમાં કોઈ રાહત આપી નથી. આ પગલાથી ફુગાવાના મોરચે ખાસ સફળતા મળી ન હતી અને લોકોને સસ્તી લોન મેળવવી પણ મુશ્કેલ બની ગઈ હતી. દાસના કાર્યકાળ દરમિયાન આ પહેલો પ્રસંગ હતો જ્યારે RBIએ મોંઘવારી મુદ્દે કેન્દ્ર સરકારને સ્પષ્ટતા આપવી પડી હતી.
રેપો રેટમાં ઘટાડાનો પડકાર
મોંઘવારીએ શક્તિકાંત દાસને ખૂબ જ પરેશાન કર્યા છે, આવી સ્થિતિમાં સંજય મલ્હોત્રાએ પ્રયાસ કરવો પડશે કે તેમની સાથે આવું ન થાય. RBI પર રેપો રેટમાં ઘટાડો કરવાનું દબાણ પણ વધી રહ્યું છે. છેલ્લા ઘણા સમયથી તે 6.5% પર સ્થિર છે. નાણાપ્રધાન નિર્મલા સીતારમણ અને વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ પ્રધાન પીયૂષ ગોયલે વ્યાજદરમાં ઘટાડો કરવાની હિમાયત કરી છે. મલ્હોત્રા ફેબ્રુઆરીમાં યોજાનારી RBI મોનેટરી પોલિસી રિવ્યુ કમિટી (MPC)ની બેઠકની અધ્યક્ષતા કરશે, જેમાં નીતિગત વ્યાજ દરો અંગે નિર્ણય લેવામાં આવશે.
