મુંબઈની એક કોર્ટે સેબીના ભૂતપૂર્વ અધ્યક્ષ માધવી બુચ અને અન્ય લોકો સામે એફઆઈઆર નોંધવાનો આદેશ આપ્યો છે. હિંડનબર્ગ-અદાણી કેસમાં બુચ પણ આરોપી હતા, પરંતુ આ કેસ અલગ છે. શનિવાર, 1 માર્ચના રોજ મુંબઈની એક કોર્ટે મહારાષ્ટ્ર પોલીસના ભ્રષ્ટાચાર વિરોધી બ્યુરોને ભારતીય સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ બોર્ડ (સેબી)ના ભૂતપૂર્વ અધ્યક્ષ માધવી પુરી બુચ, સેબીના ત્રણ વર્તમાન પૂર્ણ-સમયના ડિરેક્ટરો અને બોમ્બે સ્ટોક એક્સચેન્જ (બીએસઈ)ના બે અધિકારીઓ સામે એફઆઈઆર નોંધવાનો આદેશ આપ્યો હતો. સેબીના ચેરમેન તરીકે બુચનો કાર્યકાળ પૂરો થયાના એક દિવસ પછી જ કોર્ટનો આ આદેશ આવ્યો હતો. આ કેસ બીએસઈ પર એક કંપનીના લિસ્ટિંગમાં છેતરપિંડીના આરોપો સાથે સંબંધિત છે. શું મામલો છે? અરજદાર સપન શ્રીવાસ્તવે પોતાને “મીડિયા રિપોર્ટર” તરીકે વર્ણવ્યા છે. તેમણે આરોપ લગાવ્યો છે કે 1994માં બીએસઈ પર એક કંપનીના લિસ્ટિંગમાં અનિયમિતતાઓ થઈ હતી અને સેબીના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ પણ આ કથિત છેતરપિંડીમાં સામેલ હતા.
શ્રીવાસ્તવનો આરોપ છે કે આ કંપનીના લિસ્ટિંગમાં સેબી એક્ટ, ૧૯૯૨ અને અન્ય નિયમોનું પાલન કરવામાં આવ્યું નથી. આ ઉપરાંત, સેબીના અધિકારીઓએ શેરબજારમાં છેડછાડ કરી અને આંતરિક વેપાર કર્યો, કૃત્રિમ રીતે શેરના ભાવ વધાર્યા, રોકાણકારોને છેતર્યા અને ભ્રષ્ટાચાર વિરોધી કાયદાનું પણ ઉલ્લંઘન કર્યું. અદાણી હિંડનબર્ગ કેસની સેબી પર અસર શ્રીવાસ્તવે કોર્ટને એમ પણ કહ્યું કે તેમણે આ મામલે સેબી અને પોલીસને ઘણી વખત ફરિયાદ કરી હતી પરંતુ તેમની ફરિયાદ પર કોઈ કાર્યવાહી કરવામાં આવી નથી. કોર્ટે કહ્યું કે પ્રથમ દ્રષ્ટિએ આરોપો એક દખલપાત્ર ગુના તરફ ઈશારો કરી રહ્યા છે અને આમાં વધુ તપાસ થવી જોઈએ. સેબી આદેશને પડકારશે જોકે, સેબીએ આ બાબતે ઘણા પ્રશ્નો ઉઠાવ્યા છે અને કહ્યું છે કે તે કોર્ટના આ આદેશને પડકારશે. સેબીએ કહ્યું કે આ ફરિયાદમાં નામ આપવામાં આવેલા તમામ અધિકારીઓ તે સમયે આ હોદ્દા પર નહોતા જ્યારે આ મામલો સામે આવી રહ્યો છે.
સેબીએ વાંધો ઉઠાવ્યો હતો કે આમ છતાં, કોર્ટે સેબીને કોઈ સૂચના આપ્યા વિના કે હકીકતો રજૂ કરવાની કોઈ તક આપ્યા વિના અરજી સ્વીકારી લીધી. એજન્સીએ કહ્યું કે તે આ આદેશને પડકારવા માટે યોગ્ય કાનૂની પગલાં લેશે. તેણે એમ પણ કહ્યું કે ફરિયાદીનો ખોટી અરજીઓ દાખલ કરવાનો ઇતિહાસ છે અને ભૂતકાળમાં તેમની ઘણી અરજીઓ દંડ સાથે ફગાવી દેવામાં આવી છે. મીડિયા અહેવાલો અનુસાર, બુચ એપ્રિલ 2017 માં સેબીમાં જોડાયા હતા, જ્યારે તેમને એજન્સીમાં પૂર્ણ-સમય ડિરેક્ટર તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. માર્ચ 2022 માં તેમને એજન્સીના અધ્યક્ષ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. તેઓ ખાનગી ક્ષેત્રમાંથી આવનારા સેબીના પ્રથમ અધ્યક્ષ હતા.
અદાણી કેસમાં બુચનું નામ સામે આવ્યું હતું. ઓગસ્ટ 2024 માં, અમેરિકન શોર્ટ-સેલિંગ કંપની હિન્ડનબર્ગે આરોપ લગાવ્યો હતો કે બુચ અને તેના પતિ ધવલ બુચના અદાણી ગ્રુપ સાથે જોડાયેલી કંપનીઓમાં હિસ્સા હતા અને જેના દ્વારા બજારમાં છેતરપિંડી કરવામાં આવી હતી. બુચ દંપતીએ આ આરોપોને નકારી કાઢ્યા હતા. હિન્ડનબર્ગે કહ્યું હતું કે બર્મુડા અને મોરેશિયસમાં એવી ઓફશોર કંપનીઓ છે જે અદાણી ગ્રુપ સાથે જોડાયેલી છે અને બુચ દંપતીએ 2015 માં આ કંપનીઓમાં રોકાણ કર્યું હતું. હિન્ડનબર્ગના જણાવ્યા મુજબ, સેબીએ અદાણી ગ્રુપ સામેના આરોપોની યોગ્ય રીતે તપાસ કરી ન હતી કારણ કે સેબીના ચેરમેન પોતે આ કંપનીઓ સાથે સંકળાયેલા હતા. બુચ દંપતીએ આ કંપનીઓમાં રોકાણ કરવાનો ઇનકાર કર્યો ન હતો, પરંતુ સ્પષ્ટતા કરી હતી કે માધવી 2017 માં સેબીમાં જોડાયા હતા. તે જ સમયે, સંબંધિત રોકાણ 2015 માં કરવામાં આવ્યું હતું, જ્યારે તે અને તેના પતિ સામાન્ય નાગરિક હતા અને સિંગાપોરમાં રહેતા હતા.
