હવે ભારતમાં પેન્શન યોજનાઓમાં રોકાણ કરવાનું વલણ વધી રહ્યું છે. ભવિષ્યમાં તેમાં વધુ વધારો થવાની ધારણા છે. ડીએસપી પેન્શન ફંડ મેનેજર્સના અહેવાલ મુજબ, ભારતમાં પેન્શન એસેટ્સ અંડર મેનેજમેન્ટ (AUM) 2030 સુધીમાં રૂ. 118 લાખ કરોડ સુધી પહોંચી જશે. આમાં, રાષ્ટ્રીય પેન્શન સિસ્ટમ (NPS) નું યોગદાન મહત્તમ 25% રહેવાની શક્યતા છે. ભારતમાં પેન્શન બજાર હજુ પણ સંપૂર્ણપણે વિકસિત નથી. રિપોર્ટ દર્શાવે છે કે દેશના GDP ના માત્ર 3% પેન્શન માર્કેટમાં સામેલ છે. નિષ્ણાતોના મતે, નિવૃત્તિ બચતનો તફાવત વાર્ષિક 10% ના દરે વધવાની ધારણા છે, જે 2050 સુધીમાં $96 ટ્રિલિયન સુધી પહોંચશે.
છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં, NPS હેઠળ ખાનગી ક્ષેત્રની AUM 26.8% ના વાર્ષિક વૃદ્ધિ દરે વધી છે. ૨૦૧૯માં ૮૪,૮૧૪ કરોડ રૂપિયાનો આ આંકડો ૨૦૨૪માં ૨,૭૮,૧૦૨ કરોડ રૂપિયા સુધી પહોંચી ગયો છે. રિપોર્ટ અનુસાર, ભારતની વસ્તી રચના ઝડપથી બદલાઈ રહી છે. એવો અંદાજ છે કે 2050 સુધીમાં વૃદ્ધોની વસ્તીમાં 2.5 ગણો વધારો થઈ શકે છે અને નિવૃત્તિ પછી આયુષ્ય પણ સરેરાશ 20 વર્ષ વધવાની ધારણા છે.
બદલાતા રોકાણ વલણો
ભારતીય રોકાણકારો હવે પરંપરાગત બચત વિકલ્પોને બદલે બજાર આધારિત રોકાણો તરફ આગળ વધી રહ્યા છે. રિપોર્ટ અનુસાર, છેલ્લા દાયકામાં રોકડ અને બેંક થાપણો પર નિર્ભરતા 62% થી ઘટીને 44% થઈ ગઈ છે. આનો અર્થ એ થયો કે લોકો હવે વધુ વળતર મેળવવા માટે પેન્શન યોજનાઓ જેવી યોજનાઓમાં રોકાણ કરી રહ્યા છે.
NPS નોંધણીમાં રેકોર્ડ વધારો
નાણાકીય વર્ષ 2020 થી 2024 વચ્ચે NPSમાં મોટો વધારો નોંધાયો છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, પુરુષ ગ્રાહકોની સંખ્યામાં 65% અને મહિલા ગ્રાહકોની સંખ્યામાં 119% નો વધારો થયો છે. આ ઉપરાંત, સપ્ટેમ્બર 2024 માં શરૂ કરાયેલ NPS વાત્સલ્યને પણ જબરદસ્ત પ્રતિસાદ મળ્યો, જેમાં 86,000 થી વધુ ગ્રાહકો જોડાયા. રિપોર્ટ અનુસાર, NPS હેઠળ ખાનગી ક્ષેત્રની AUM આગામી પાંચ વર્ષમાં 9,12,000 કરોડ રૂપિયા સુધી પહોંચી શકે છે અને 1.5 કરોડથી વધુ સબ્સ્ક્રાઇબર્સ તેમાં જોડાઈ શકે છે.
આ જ કારણ છે કે NPS લોકપ્રિય છે
- જૂના અને નવા કર વ્યવસ્થા હેઠળ NPS રોકાણો પર સરકારી કર સુધારા અને કર લાભો.
- NPS વાત્સલ્યમાં રોકાણ કરનારા માતા-પિતા માટે કર લાભો.
- સરકારી કર્મચારીઓનો ખાનગી ફંડ મેનેજરો અપનાવવાનો ટ્રેન્ડ.
- 20-30 વર્ષના યુવાનોમાં NPSની સ્વીકૃતિમાં વધારો.
- ફંડ મેનેજમેન્ટમાં AI અને આધુનિક ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ.
