જો તમે મુંબઈમાં રહો છો અને દરરોજ તમારા પેટ્રોલ કે ડીઝલ વાહનમાં મુસાફરી કરો છો, તો આ સમાચાર તમને આશ્ચર્યચકિત કરી શકે છે. હા, કારણ કે મહારાષ્ટ્ર સરકાર ટૂંક સમયમાં મુંબઈમાં પેટ્રોલ અને ડીઝલ વાહનો પર પ્રતિબંધ મૂકવાની યોજના બનાવી રહી છે. તેનો ઉદ્દેશ્ય વધતા વાયુ પ્રદૂષણને નિયંત્રિત કરવાનો છે. આ સાથે, શહેરને વધુ હરિયાળું અને સ્વચ્છ બનાવવા માટે એક મોટું પગલું ભરવાની જરૂર છે. ચાલો તેની વિગતો વિગતવાર જાણીએ.
શું છે આખો મામલો?
રોઇટર્સના અહેવાલ મુજબ, મહારાષ્ટ્ર સરકારે એક સમિતિની રચના કરી છે જે તપાસ કરશે કે શું મુંબઈમાં ફક્ત ઇલેક્ટ્રિક વાહનો (EV) અને CNG વાહનો ચલાવવાની મંજૂરી આપી શકાય છે. આ નિર્ણય એટલા માટે લેવામાં આવી રહ્યો છે કારણ કે 2020 થી મુંબઈનો એર ક્વોલિટી ઇન્ડેક્સ (AQI) 12% જેટલો બગડ્યો છે.
પ્રદૂષણના મુખ્ય કારણો
શહેરમાં વધતા પ્રદૂષણનું મુખ્ય કારણ વાહનોમાંથી નીકળતો ધુમાડો છે. આ ઉપરાંત ભારે ટ્રાફિક જામ અને મોટા પાયે ચાલી રહેલા બાંધકામ પ્રોજેક્ટ્સ અને ફેક્ટરીઓ છે.
બોમ્બે હાઈકોર્ટે કડક વલણ અપનાવ્યું
બોમ્બે હાઈકોર્ટે મહારાષ્ટ્ર સરકારને પેટ્રોલ અને ડીઝલ વાહનોને તબક્કાવાર બંધ કરવાની શક્યતા પર વિચાર કરવાનો આદેશ આપ્યો છે. આ પછી, 22 જાન્યુઆરીએ, સરકારે 7 સભ્યોની સમિતિની રચના કરી, જે ત્રણ મહિનામાં પોતાનો રિપોર્ટ રજૂ કરશે.
હાઈકોર્ટે શું કહ્યું?
મુંબઈમાં વાયુ પ્રદૂષણનું મુખ્ય કારણ વાહનોમાંથી નીકળતો ધુમાડો છે. મેટ્રોપોલિટન વિસ્તારમાં ટ્રાફિક ખૂબ વધી ગયો છે, જેના કારણે પરિસ્થિતિ ચિંતાજનક બની છે.
આ પ્રતિબંધની શું અસરો થશે?
જ્યારે આ પ્રતિબંધ સારી હવા અને ઓછા પ્રદૂષણ તરફ એક મોટું પગલું હોઈ શકે છે, તે કેટલાક ગંભીર પડકારો પણ ઉભા કરી શકે છે.
૧. EV ચાર્જિંગ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરનો અભાવ
મુંબઈમાં હાલમાં પૂરતા ચાર્જિંગ સ્ટેશનો નથી. ચાર્જિંગ સુવિધાઓ વિના, EV પર આધાર રાખવો મુશ્કેલ બનશે.
2. પરિવહન વ્યવસ્થા પર અસર
મુંબઈનું મેટ્રો નેટવર્ક હજુ સંપૂર્ણ રીતે વિકસિત થયું નથી. લાખો લોકો તેમના અંગત વાહનો પર આધાર રાખે છે, જેમના માટે અચાનક CNG કે EV તરફ સ્વિચ કરવું સરળ નહીં હોય.
૩. ઉદ્યોગો અને વ્યવસાય પર અસર
આનાથી ડિલિવરી સેવાઓ, પરિવહન, ટેક્સીઓ અને અન્ય વ્યવસાયો પર ઊંડી અસર પડી શકે છે. ઇંધણથી ચાલતા વાહનોને બદલવા માટે ઉદ્યોગોને ભારે ખર્ચનો સામનો કરવો પડશે.
ઉકેલ તરફ સરકારના પગલાં
મહારાષ્ટ્ર સરકાર ફક્ત પ્રતિબંધ લાદવા સુધી મર્યાદિત રહેવા માંગતી નથી, પરંતુ શહેરની ટ્રાફિક સમસ્યાને ઉકેલવા માટે વધુ યોજના બનાવી રહી છે. આ ક્રમમાં, EV ચાર્જિંગ સ્ટેશનોની સંખ્યામાં વધારો કરવામાં આવશે. મેટ્રો નેટવર્કના વિસ્તરણનું કામ ઝડપથી હાથ ધરવામાં આવશે. ટ્રાફિકને નિયંત્રિત કરી શકાય તે માટે પાર્કિંગ જગ્યાઓનું નિયમન કરવાની નીતિ પર પણ વિચારણા કરવામાં આવી રહી છે.
શું આ ભારતના અન્ય શહેરો માટે એક ઉદાહરણ સ્થાપિત કરશે?
માત્ર મુંબઈમાં જ નહીં, ભારતના અન્ય ઘણા શહેરોમાં પણ હવાની ગુણવત્તા ખૂબ જ ખરાબ થઈ રહી છે. ઉદાહરણ તરીકે, દિલ્હીમાં શિયાળા દરમિયાન AQI ખતરનાક સ્તરે પહોંચે છે. જો મુંબઈ સરકારનો આ નિર્ણય સફળ થાય છે, તો તે અન્ય શહેરો માટે પણ એક નવો ટ્રેન્ડ સેટ કરી શકે છે. જોકે, તેની સફળતા માટે સરકારે મૂળભૂત માળખાગત સુવિધાઓ બનાવવા માટે ભારે રોકાણ કરવું પડશે.
તમારું આગળનું પગલું શું હશે?
જો તમે મુંબઈમાં રહો છો અને પેટ્રોલ/ડીઝલ વાહનનો ઉપયોગ કરો છો, તો તમારે નજીકના ભવિષ્યમાં EV અથવા CNG વાહન પર સ્વિચ કરવું પડી શકે છે.
