મહારાષ્ટ્રની 38 સીટો પર મુસ્લિમોની વસ્તી 20% થી વધુ હતી. આ બેઠકો આ ચૂંટણીમાં મોટા રાજકીય અખાડા તરીકે ઉભરી આવી હતી. ભાજપે આ બેઠકો પર પોતાની પકડ મજબૂત કરી અને 14 બેઠકો જીતી, જે 2019 કરતાં 3 વધુ બેઠકો છે. એકંદરે, મહાયુતિ ગઠબંધને આ 38માંથી 22 બેઠકો કબજે કરી હતી. શિવસેના (શિંદે જૂથ) 6 બેઠકો જીતી અને અજિત પવારની આગેવાની હેઠળની NCP 2 બેઠકો જીતી. તેનાથી વિપરીત, મહા વિકાસ આઘાડી (MVA) માત્ર 13 બેઠકો સુધી મર્યાદિત હતી જેમાં ઉદ્ધવ ઠાકરે જૂથની શિવસેના (UBT) 6 અને NCP (શરદ પવાર જૂથ) 2 બેઠકો જીતી હતી.
કોંગ્રેસે 2019માં આ વિસ્તારોમાં 11 સીટો જીતી હતી. આ વખતે તે માત્ર 5 બેઠકો જીતી શકી હતી. કોંગ્રેસે મુંબઈની મુંબાદેવી, મલાડ પશ્ચિમ, ધારાવી, અકોલા પશ્ચિમ અને લાતુર શહેરની બેઠકો જીતી હતી, પરંતુ અન્ય બેઠકો પર તેનું પ્રદર્શન નબળું રહ્યું હતું અને પક્ષની મત ટકાવારી ઘટી હતી. નવાબ મલિક અને જીશાન સિદ્દીકી જેવા કોંગ્રેસના ઘણા મોટા મુસ્લિમ નેતાઓ પોતપોતાની બેઠકો હારી ગયા.
AIMIM: સતત ઘટાડો અને પડકાર
આ ચૂંટણી ઓલ ઈન્ડિયા મજલિસ-એ-ઈત્તેહાદુલ મુસ્લિમીન (AIMIM) માટે સંઘર્ષ હતી. પાર્ટીએ 2019માં 2 સીટો જીતી હતી, પરંતુ આ વખતે તે માત્ર માલેગાંવ સેન્ટ્રલ સીટ જીતી શકી હતી. એઆઈએમઆઈએમના ઉમેદવાર મુફ્તી ઈસ્માઈલ આ બેઠક પર માત્ર 162 મતોના બહુ ઓછા માર્જિનથી જીત્યા હતા, જે આ વખતે સૌથી ઓછું માર્જિન હતું. અન્ય બેઠકો પર AIMIMનું પ્રદર્શન નબળું રહ્યું હતું. પાર્ટીએ 16 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી હતી, પરંતુ ભાજપ અને અન્ય પક્ષોની તુલનામાં મોટાભાગની જગ્યાઓ પર હારનો સામનો કરવો પડ્યો હતો.
આ વખતે મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભામાં 13 મુસ્લિમ ધારાસભ્યો ચૂંટાયા હતા, જે ઐતિહાસિક રીતે સ્થિરતા દર્શાવે છે. જેમાં કોંગ્રેસના અમીન પટેલ, અસલમ શેખ અને સજ્જાદ પઠાણ, એનસીપીના હસન મુશરફ અને સના મલિક, શિવસેના (યુબીટી)ના હારૂન ખાન, શિવસેના (શિંદે જૂથ) અબ્દુલ સત્તાર, એઆઈએમઆઈએમના મુફ્તી ઈસ્માઈલ અને સમાજવાદી પાર્ટીના અબુ આઝમી અને રઈસ શેખનો સમાવેશ થાય છે.
AIMIM અને કોંગ્રેસ માટે આગળનો પડકાર
AIMIMનું પ્રદર્શન સતત ઘટી રહ્યું છે. ઔરંગાબાદ પૂર્વથી ચૂંટણી લડી રહેલા પક્ષના અગ્રણી નેતા ઈમ્તિયાઝ જલીલ ભાજપના ઉમેદવાર સામે હારી ગયા હતા. માલેગાંવ સેન્ટ્રલ સીટ પર તેમની જીતનું માર્જીન પણ ઘણું ઓછું થયું છે. પાર્ટીએ તેની વ્યૂહરચના પર ફરીથી કામ કરવાની જરૂર છે. બીજી તરફ, મુસ્લિમ પ્રભુત્વ ધરાવતા વિસ્તારોમાં પ્રદર્શનમાં ઘટાડો કોંગ્રેસ માટે ભવિષ્યમાં ગંભીર પડકાર બની શકે છે.
ભાજપનો ઉદયઃ સંગઠિત પ્રયાસોનું પરિણામ
મુસ્લિમ પ્રભુત્વવાળી બેઠકો પર ભાજપે પોતાની વ્યૂહરચના મજબૂત રીતે લાગુ કરી હતી. અંધેરી વેસ્ટ, ભીવંડી વેસ્ટ, નાગપુર સેન્ટ્રલ અને સોલાપુર સેન્ટ્રલ જેવી મહત્ત્વની બેઠકો જીતીને એ દર્શાવ્યું હતું કે પાર્ટી મુસ્લિમ પ્રભુત્વ ધરાવતા વિસ્તારોમાં પણ પ્રવેશ કરવા સક્ષમ છે. આ ભાજપની વ્યાપક સંગઠનાત્મક ક્ષમતા અને ગઠબંધન ભાગીદારો સાથે વધુ સારા સંકલનનું પરિણામ છે.
