નવા વર્ષને આડે હવે ગણતરીના દિવસો જ બાકી છે અને વર્ષ 2025નો પહેલો તહેવાર મકરસંક્રાંતિ પણ નજીક છે. આ તહેવાર 14 જાન્યુઆરી, 2025 ના રોજ ઉજવવામાં આવશે. આ દિવસે ખીચડી બનાવવાની પરંપરા સદીઓ જૂની છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે ખીચડી બનાવવા પાછળની કહાની શું છે?
એવું કહેવાય છે કે જ્યારે સૂર્ય મકર રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે ત્યારે મકરસંક્રાંતિ ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસે ખીચડીનું દાન કરવાનું વિશેષ મહત્વ છે, ખીચડી ઘરોમાં પણ બનાવવામાં આવે છે. ઘણીવાર લોકોના મનમાં પ્રશ્ન આવે છે કે આ દિવસે માત્ર ખીચડી જ કેમ બનાવવામાં આવે છે. તમને જણાવી દઈએ કે આની પાછળ એક ખૂબ જ રસપ્રદ કહાની છે જેના વિશે તમારે જાણવું જોઈએ. ચાલો આ લેખમાં તેના વિશે વિગતવાર જાણીએ.
મકરસંક્રાંતિના દિવસે ખીચડીનું શું મહત્વ છે?
એક વાર્તા અનુસાર, મકરસંક્રાંતિ પર ખીચડી બનાવવાની પરંપરા પાછળ એક રસપ્રદ વાર્તા છે. કહેવાય છે કે જ્યારે ખિલજીએ ભારત પર હુમલો કર્યો ત્યારે નાથ યોગી યુદ્ધ લડી રહ્યા હતા. સતત યુદ્ધને કારણે તેને ખાવાનો સમય ન મળ્યો અને તે ખૂબ જ નબળા પડી ગયા.
તે સમયે ગુરુ ગોરખનાથે બધાને દાળ, ભાત અને શાકભાજી મિક્સ કરીને એકસાથે રાંધવા કહ્યું. આ રીતે ખીચડી બનાવવામાં આવી હતી. આ ખોરાક તૈયાર કરવામાં ઝડપી અને ખાવામાં સરળ હતો. આ ખીચડી ખાઈને નાથ યોગીઓએ નવી ઉર્જા મેળવી અને યુદ્ધ લડવાનું શરૂ કર્યું. ત્યારથી મકરસંક્રાંતિ પર ખીચડી બનાવવાની અને ખાવાની પરંપરા ચાલી આવે છે.
બાબા ગોરખનાથની સલાહ પર નાથ યોગીઓએ દાળ, ભાત અને શાકભાજીને ભેળવીને એક નવી વાનગી બનાવી. તેણે આ વાનગીનું નામ ખીચડી રાખ્યું છે. આ ખોરાક ઝડપથી રાંધવામાં આવતો હતો અને યુદ્ધમાં થાકેલા યોગીઓને શક્તિ આપતો હતો. ખિલજીને હરાવ્યા પછી, નાથ યોગીઓએ મકરસંક્રાંતિના દિવસે ઉજવણી કરી અને આ નવી વાનગી, ખીચડી, દરેક સાથે શેર કરી. ત્યારથી મકરસંક્રાંતિના દિવસે ખીચડી બનાવવાની અને વહેંચવાની પરંપરા શરૂ થઈ. આ પરંપરા આજે પણ ચાલુ છે અને ખીચડીને પૌષ્ટિક અને સ્વાદિષ્ટ ખોરાક માનવામાં આવે છે.
દહીં-ચૂડા શા માટે ચઢાવવામાં આવે છે?
મકરસંક્રાંતિ પર દહીં-ચુડાનું વિશેષ મહત્વ છે. ભગવાન સૂર્યને અર્પણ કરવાની પરંપરા છે. એવું માનવામાં આવે છે કે દહીં-ચુડા ખાવાથી સંબંધો મજબૂત થાય છે અને સૌભાગ્ય મળે છે. ખીચડી સાથે દહીં-ચુડા પણ ચઢાવવામાં આવે છે. હિન્દુ ધર્મમાં દહીં-ચુડાને શુભ માનવામાં આવે છે. ઘણા રાજ્યોમાં મકર સંક્રાંતિ પર દહીં-ચુડા ખાવાની પરંપરા છે. તે માત્ર વિધિ નથી, પરંતુ દહીં-ચુડા સ્વાસ્થ્ય માટે પણ ફાયદાકારક છે. તેમાં ઘણા પોષક તત્વો હોય છે જે શરીરને સ્વસ્થ રાખે છે.
