હાલ મહારાષ્ટ્રમાં છત્રપતિ શિવાજી મહારાજને લઈને રાજકારણ ગરમાયું છે. ખરેખર, સિંધુદુર્ગના રાજકોટ કિલ્લામાં સ્થાપિત છત્રપતિ શિવાજી મહારાજની પ્રતિમા પડી ગઈ. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ સિંધુદુર્ગ જિલ્લામાં 4 ડિસેમ્બર, 2023 ના રોજ નેવી ડે પર છત્રપતિ શિવાજી મહારાજની પ્રતિમાનું અનાવરણ કર્યું હતું. આજે અમે તમને શિવાજી મહારાજની રસપ્રદ કહાણી વિશે જણાવીશું…
છત્રપતિ શિવાજી મહારાજે વર્ષ 1674માં પશ્ચિમ ભારતમાં મરાઠા સામ્રાજ્યની સ્થાપના કરી હતી. આ સાથે તેણે દરિયાઈ યુદ્ધ માટે નૌકાદળ પણ બનાવ્યું. છત્રપતિ શિવાજી મહારાજે ગોવાથી કોંકણ સુધીના દરિયા કિનારા પર મજબૂત નૌકાદળ તૈનાત કરી હતી, જેથી આ બંદરોથી સુરક્ષિત વેપાર થઈ શકે. શિવાજીની નૌકાદળ એટલી શક્તિશાળી હતી કે તેણે બ્રિટિશ, પોર્ટુગીઝ અને ડચ સેનાઓને હરાવી હતી. યુદ્ધ જહાજો ઉપરાંત શિવાજીએ કલ્યાણ, ભિવંડી અને ગોવામાં પણ જહાજો બનાવ્યા હતા. આ જહાજોના સમારકામ માટે તેણે કિનારે ઘણા દરિયા કિલ્લાઓ પણ બનાવ્યા. સિંધુદુર્ગ પણ આ કિલ્લાઓમાંથી એક છે.
શિવાજીએ 16 વર્ષની ઉંમરે પહેલું યુદ્ધ જીત્યું હતું
છત્રપતિ શિવાજી મહારાજ નૌકા વ્યૂહરચનાકાર હતા. આ સિવાય તે કિલ્લા લડાઈમાં નિષ્ણાત હતો. શિવાજી મહારાજે 16 વર્ષની ઉંમરે બીજાપુરનો તોરણા કિલ્લો જીતી લીધો હતો. આ કિલ્લાને કારણે બીજાપુરની આદિલશાહી સલ્તનતના ગવર્નર અફઝલ ખાન સાથે લડાઈ થઈ હતી. તેણે બાગનાખમાંથી અફઝલખાનને મારીને બધાને ચોંકાવી દીધા. શિવાજીએ 35 વર્ષની વયે 300 થી વધુ કિલ્લાઓ જીતી લીધા હતા. આ કિલ્લાઓએ જમીન અને દરિયાઈ સંરક્ષણમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. વર્ષ 1674માં શિવાજીને ઔપચારિક રીતે મરાઠા સામ્રાજ્યના રાજા બનાવવામાં આવ્યા હતા. તેમણે હાલના મહારાષ્ટ્ર, કર્ણાટક અને તમિલનાડુના નોંધપાત્ર ભાગોને સમાવવા માટે તેમના સામ્રાજ્યનો વિસ્તાર કર્યો.
દરિયાઈ સરહદોની સુરક્ષા માટે કિલ્લાઓ બનાવવામાં આવ્યા હતા
શિવાજી મહારાજે દરિયાઈ સરહદોની સુરક્ષા માટે કિલ્લાઓ બનાવ્યા હતા. આમાંથી એક મહારાષ્ટ્રના માલવણ કિનારે સ્થિત સિંધુદુર્ગ કિલ્લો છે, જે એક ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ નૌકા મથક પણ હતો. કોંકણના દરિયાકાંઠાના રક્ષણ માટે તેમણે આ કિલ્લો બનાવ્યો હતો. એ જ રીતે તેમણે ઘણા નૌકા કિલ્લાઓ બનાવ્યા. છત્રપતિ શિવાજીએ 25 નવેમ્બર, 1664ના રોજ સિંધુદુર્ગ કિલ્લાનો પાયો નાખ્યો હતો. આ કિલ્લો લગભગ 48 એકરમાં ફેલાયેલો છે, જેની ઊંચાઈ 30 ફૂટ છે. ત્રણ હજારથી વધુ મજૂરોએ આ કિલ્લો બનાવ્યો હતો. આ કિલ્લો ડચ, ફ્રેન્ચ અને પોર્ટુગીઝના હુમલાઓને રોકવા માટે બનાવવામાં આવ્યો હતો.
મરાઠા નૌકાદળનો પ્રથમ પાયો 1654માં નાખવામાં આવ્યો હતો
શિવાજી મહારાજે 1654માં મરાઠા નૌકાદળનો પ્રથમ પાયો નાખ્યો હતો. તેણે ઘણા નેવલ બેઝ બનાવ્યા. આ સિવાય એક કાફલો બનાવવામાં આવ્યો જેમાં 20 યુદ્ધ જહાજો સામેલ હતા, જે યુદ્ધ માટે દરેક સમયે તૈયાર હતા. શિવાજીના કાફલામાં લગભગ 500 યુદ્ધ જહાજો જોડાયા હતા.
