ભારતમાં જ્યારે પણ પુરસ્કારોની વાત થાય છે, ત્યારે ભારત રત્નનું નામ સૌથી પહેલા આવે છે. આ દેશનો સર્વોચ્ચ નાગરિક પુરસ્કાર છે, જે વિવિધ ક્ષેત્રોમાં અસાધારણ અને સર્વોચ્ચ સેવા માટે આપવામાં આવે છે. ગયા વર્ષે પાંચ ભારત રત્ન પુરસ્કારોની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. આ પુરસ્કાર કરપુરી ઠાકુર, લાલકૃષ્ણ અડવાણી, ચૌધરી ચરણ સિંહ, પીવી નરસિંહ રાવ અને વૈજ્ઞાનિક એમએસ સ્વામીનાથનને આપવામાં આવ્યો હતો.
દેશના રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા આપવામાં આવતા આ સન્માનની સાથે, સન્માન મેળવનાર વ્યક્તિને સરકાર દ્વારા ઘણી સુવિધાઓ પણ આપવામાં આવે છે. આ સાથે, તેમને પ્રાથમિકતાના ક્રમમાં રાખવામાં આવે છે અને ખાસ સરકારી કાર્યક્રમોમાં પણ આમંત્રિત કરવામાં આવે છે. શું તમે જાણો છો કે ભારત રત્ન દરમિયાન શું આપવામાં આવે છે અને તેનો મેડલ કઈ ધાતુનો બનેલો છે? અને ભારત સરકાર આ ખાસ પુરસ્કાર કોની પાસેથી મેળવે છે? તો ચાલો જાણીયે
ભારત રત્નમાં સોનું કે ચાંદી નથી.
જો તમે એવું વિચારી રહ્યા છો કે ભારત રત્ન જેવા પ્રતિષ્ઠિત પુરસ્કારો બનાવવા માટે સોના કે ચાંદીનો ઉપયોગ થાય છે, તો તમે ખોટા છો. માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલયની વેબસાઇટ પર આપવામાં આવેલી માહિતી અનુસાર, ભારત રત્નથી સન્માનિત વ્યક્તિને રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા હસ્તાક્ષરિત પ્રમાણપત્ર અને મેડલ આપવામાં આવે છે. આ મેડલ પીપળાના પાન જેવો દેખાય છે, જે શુદ્ધ તાંબાથી બનેલો છે. તેની લંબાઈ ૫.૮ સેમી, પહોળાઈ ૪.૭ સેમી અને જાડાઈ ૩.૧ સેમી છે. આ પાન પર પ્લેટિનમથી બનેલો ચમકતો સૂર્ય છે. પીપળાના પાનની ધાર પણ પ્લેટિનમથી બનેલી હોય છે. ભારત રત્નના બીજા ભાગમાં, ભારત રત્ન હિન્દીમાં નીચે લખેલું છે. પાછળની બાજુએ, અશોક સ્તંભ નીચે, સત્યમેવ જયતે લખેલું છે.
ભારત રત્ન અહીં બને છે
ભારત રત્ન દેશમાં ફક્ત એક જ જગ્યાએ બનાવવામાં આવે છે. ભારત સરકાર તેને બનાવવાની જવાબદારી કોલકાતા ટંકશાળને આપે છે. અહીં આ મેડલ અનુભવી કારીગરો દ્વારા સખત મહેનત દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવે છે. ૧૭૫૭માં સ્થપાયેલ કોલકાતા ટંકશાળ તેની શરૂઆતથી જ ભારત રત્નનું નિર્માણ કરી રહી છે. તે જ જગ્યાએ, પદ્મ વિભૂષણ, પદ્મ ભૂષણ, પદ્મ શ્રી, પરમવીર ચક્ર અને અન્ય મેડલ જેવા અન્ય પુરસ્કારો પણ તૈયાર કરવામાં આવે છે.
