સામાન્ય રીતે પેંગ્વિનને આજીવન સાથી માનવામાં આવે છે, પરંતુ એક દાયકા લાંબા અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે તેઓ તેમના જીવનસાથી સાથે ‘રસાયણશાસ્ત્ર’ પણ શોધે છે. ફિલિપ આઇલેન્ડ પર 13 પ્રજનન ઋતુઓમાં 37,000 નાના પેંગ્વિનનો અભ્યાસ કરનારા સંશોધકોએ શોધી કાઢ્યું કે છૂટાછેડા સામાન્ય છે. પેંગ્વિનમાં છૂટાછેડા સૌથી સામાન્ય છે જ્યારે તેમની સંવર્ધન ઋતુ સફળ થતી નથી. જોકે, સંશોધન મુજબ, જે પેંગ્વિન પોતાના જૂના સાથીઓને છોડી દે છે તેઓ ઘણીવાર અસંતુષ્ટ રહે છે.
પેંગ્વિન શા માટે છૂટાછેડા લે છે?
સંશોધન દર્શાવે છે કે કોઈપણ વસાહતના છૂટાછેડા દરમાં સંવર્ધન સફળતા મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. જો પ્રજનન ઋતુ નિષ્ફળ જાય, તો પેન્ગ્વિન તેમના પ્રજનન પરિણામો સુધારવા માટે આગલી વખતે નવા સાથીની શોધ કરે છે.
ઓસ્ટ્રેલિયાની મોનાશ યુનિવર્સિટી ખાતે ઇકોસિસ્ટમ્સ અને કન્ઝર્વેશન રિસર્ચ ગ્રુપના વડા અને અભ્યાસના સહ-લેખક રિચાર્ડ રીનાએ જણાવ્યું હતું કે સારા સમયમાં પેંગ્વિન તેમના જૂના સાથીઓ સાથે રહે છે, જોકે કેટલીકવાર તેઓ અન્ય પેંગ્વિન સાથે બંધન બનાવે છે. પરંતુ જો તેમનું સંવર્ધન નિષ્ફળ જાય, તો તેઓ નવા જીવનસાથીની શોધ શરૂ કરે છે.
નવા જીવનસાથી શોધવાની અસર
લગભગ 1,000 યુગલો પર કરવામાં આવેલા અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે દસ વર્ષમાં 250 યુગલોના છૂટાછેડા થયા છે, જ્યારે કેટલાક પેંગ્વિન ‘વિધવા’ પણ બન્યા છે. સંશોધન દર્શાવે છે કે છૂટાછેડા લેનારા પેંગ્વિનની સંવર્ધન સફળતા સામાન્ય રીતે ઓછી થાય છે. આવું એટલા માટે થાય છે કારણ કે નવો જીવનસાથી શોધવામાં અને તેની સાથે સંબંધ વિકસાવવામાં ઘણો સમય લાગે છે, જે પ્રજનન પ્રક્રિયામાં વિલંબ કરે છે.
અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે સાથી શોધવા અને આકર્ષવાની પ્રક્રિયા લાંબી હોય છે, જેના પરિણામે ક્યારેક સંવર્ધન ઋતુ ચૂકી જાય છે અથવા વિલંબિત થાય છે.
વધુમાં, નવી જોડીઓને માળો બનાવવા, ઈંડા ઉછેરવા અને બચ્ચાઓની સંભાળ રાખવા જેવા આવશ્યક કાર્યોમાં અનુભવી જોડીઓ કરતાં વધુ સંઘર્ષ કરવો પડે છે. અભ્યાસ મુજબ, જે પેંગ્વિન તેમના જીવનસાથીઓ સાથે લાંબા સમય સુધી રહે છે તેમને પ્રજનન સફળતા વધુ મળે છે.
