દિલ્હીથી મુંબઈ જતી એર ઈન્ડિયાની ફ્લાઈટ AI 2957 માં હાઈજેક એલાર્મ વાગતાં જ હંગામો મચી ગયો. જોકે પાયલોટે તાત્કાલિક દિલ્હી એર ટ્રાફિક કંટ્રોલ (ATC) ને જાણ કરી કે તે ખોટો એલાર્મ છે, ATC એ પ્રોટોકોલ મુજબ સુરક્ષા એજન્સીઓ અને ભારતીય વાયુસેનાને ચેતવણી આપી.
શું થયું?
એર ઇન્ડિયાની આ ફ્લાઇટમાં ૧૨૬ મુસાફરો સવાર હતા. ઉડાન ભર્યાના થોડા સમય પછી, વિમાનના ટ્રાન્સપોન્ડરે ‘સ્ક્વોક 7500’ કોડ ટ્રાન્સમિટ કર્યો, જેને સામાન્ય રીતે હાઇજેકિંગના સંકેત તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. દિલ્હી એરપોર્ટના એક અધિકારીએ હિન્દુસ્તાન ટાઇમ્સને જણાવ્યું હતું કે ફ્લાઇટ ઉડાન ભર્યા પછી તરત જ એલાર્મ ચાલુ થઈ ગયું હતું.
સ્ક્વોક કોડ શું છે?
સ્ક્વોક કોડ એ ચાર-અંકનો નંબર છે જેનો ઉપયોગ એર ટ્રાફિક કંટ્રોલ (ATC) દ્વારા ફ્લાઇટને ઓળખવા માટે કરવામાં આવે છે. આ કોડ 0000 થી 7777 સુધીનો છે. ફ્લાઇટ ટ્રેકિંગ વેબસાઇટ ફ્લાઇટરાડર અનુસાર, સ્ક્વોક કોડ 7500 નો અર્થ “ગેરકાયદેસર દખલગીરી” થાય છે, જે સામાન્ય રીતે હાઇજેકિંગનો સંકેત માનવામાં આવે છે.
જોકે પાયલોટે તરત જ સ્પષ્ટતા કરી કે તે નકલી એલાર્મ હતું, સુરક્ષા એજન્સીઓ સતર્ક રહી અને તમામ પ્રોટોકોલનું પાલન કર્યું. એક ભૂતપૂર્વ એટીસી અધિકારીએ કહ્યું, “અમે માની શકતા નથી કે પાઇલટ પર કોઈ દબાણ નહોતું. જો બંદૂકની અણીએ હોય અને તેને જૂઠું બોલવાનું કહેવામાં આવે તો?
મુંબઈ એરપોર્ટ પર કડક સુરક્ષા વ્યવસ્થા
જ્યારે ફ્લાઇટ રાત્રે 9:47 વાગ્યે મુંબઈ પહોંચી, ત્યારે તેને ‘આઇસોલેશન બે’માં લઈ જવામાં આવી. કોઈ ખતરો નથી તેની પુષ્ટિ થયા પછી મુસાફરોને એક કલાક પછી નીચે ઉતરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી. મુંબઈ એરપોર્ટના એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે પ્રોટોકોલ મુજબ, મુંબઈ એરપોર્ટ પર ‘એરોડ્રોમ કમિટી’ની રચના કરવામાં આવી હતી અને સંપૂર્ણ કટોકટી જાહેર કરવામાં આવી હતી. આ સમય દરમિયાન, સ્થાનિક પોલીસ, રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા ગાર્ડ (NSG) અને અન્ય સુરક્ષા એજન્સીઓ હાઇ એલર્ટ પર રહી.
DGCA, BCAS અને CISF એ તપાસ શરૂ કરી
નાગરિક ઉડ્ડયન મંત્રાલયના અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, એરલાઇને આ ઘટનાની જાણ કરી હતી અને ડિરેક્ટોરેટ જનરલ ઓફ સિવિલ એવિએશન (DGCA), બ્યુરો ઓફ સિવિલ એવિએશન સિક્યુરિટી (BCAS) અને સેન્ટ્રલ ઇન્ડસ્ટ્રિયલ સિક્યુરિટી ફોર્સ (CISF) એ આ મામલાની તપાસ શરૂ કરી દીધી છે. મંત્રાલયના એક અધિકારીએ નામ ન આપવાની શરતે કહ્યું: “અમે આ નકલી એલાર્મનું કારણ શું છે તે શોધવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છીએ. પાઇલટની ભૂલ હતી કે ATC એ સિગ્નલ ખોટી રીતે વાંચ્યું તે તપાસ પૂર્ણ થયા પછી જ સ્પષ્ટ થશે.
ટેકનિકલ ખામીની શક્યતા
એર ઇન્ડિયાના એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે અત્યાર સુધીની તપાસમાં પાઇલટ કે ક્રૂ તરફથી કોઈ ભૂલ બહાર આવી નથી. તેમણે એવી શક્યતા વ્યક્ત કરી કે આ કોઈ ટેકનિકલ ખામીને કારણે થયું હશે. જોકે, તેમણે કહ્યું, “ચોક્કસ કારણ તપાસ પૂર્ણ થયા પછી જ જાણી શકાશે.” આ ઘટનાએ હવાઈ સુરક્ષા અંગે મોટી ચિંતાઓ ઉભી કરી છે. જોકે તે ખોટો એલાર્મ હોવાનું બહાર આવ્યું, સુરક્ષા એજન્સીઓએ તેને ગંભીરતાથી લીધું અને સમગ્ર પ્રોટોકોલનું પાલન કર્યું.
