હિંદુ પંચાંગ મુજબ, મૌની અમાવસ્યા વ્રત દર વર્ષે માઘ મહિનાની અમાવસ્યા તારીખે રાખવામાં આવે છે. આ વખતે આ વ્રત 29 જાન્યુઆરી 2025ના રોજ રાખવામાં આવશે. સૌથી મહત્વની વાત એ છે કે આ દિવસે મહાકુંભનું બીજું અમૃત સ્નાન પણ છે. મૌની અમાવસ્યાને માઘી અમાવસ્યા પણ કહેવાય છે. હિન્દુ ધર્મમાં આ દિવસનું ધાર્મિક મહત્વ ઘણું વધારે છે. આ દિવસ ગંગામાં સ્નાન, દાન અને પૂર્વજોની પૂજા માટે સમર્પિત છે. આ ઉપરાંત આ દિવસે ભગવાન વિષ્ણુ અને ભગવાન શિવની પણ પૂજા કરવામાં આવે છે. જો કે દરેક અમાવસ્યા તિથિનું પોતાનું આગવું મહત્વ હોય છે, પરંતુ તેમાંથી મૌની અમાવસ્યા સૌથી વિશેષ માનવામાં આવે છે. આ દિવસ જપ, તપ અને ધ્યાન માટે પણ ખાસ માનવામાં આવે છે. મૌની અમાવસ્યાના દિવસે મૌન વ્રત રાખવાની પરંપરા છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે આ દિવસે મૌન વ્રત શા માટે રાખવામાં આવે છે? તો ચાલો જાણીએ આ વ્રતનું મહત્વ અને તેના નિયમો.
મૌની અમાવસ્યા પર મૌન રાખવાનું કારણ
હિન્દુ ધર્મમાં મૌની અમાવસ્યાનું વિશેષ મહત્વ છે. આ દિવસે મૌન વ્રત રાખવાની પરંપરા છે. મૌની અમાવસ્યા પર મૌન વ્રત રાખવાનું મુખ્ય કારણ આત્મ-નિયંત્રણ અને માનસિક શાંતિ પ્રાપ્ત કરવાનું છે. આ દિવસે વ્યક્તિ પોતાના વિચારો અને વાણી પર નિયંત્રણ રાખે છે. મૌન રહેવાથી મનને શાંતિ મળે છે અને ધ્યાનમાં એકાગ્રતા વધે છે. શાસ્ત્રોમાં કહેવાયું છે કે આ દિવસે મૌન વ્રત રાખવાથી આધ્યાત્મિક પ્રગતિ થાય છે અને વ્યક્તિની વાણી શુદ્ધ બને છે. એટલું જ નહીં, આ વ્રત સાધકને માનસિક શાંતિ અને આધ્યાત્મિક વિકાસ તરફ લઈ જાય છે.
મૌની અમાવસ્યા વ્રતના નિયમો
મૌની અમાવસ્યાના દિવસે સવારે ગંગા સ્નાન કરવું ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. જો આ દિવસે ગંગામાં સ્નાન કરવું શક્ય ન હોય તો તમે કોઈપણ પવિત્ર નદીના પાણીમાં સ્નાન કરી શકો છો. આ દિવસે વ્યક્તિએ દિવસભર મૌન રહેવું જોઈએ અને માત્ર ધ્યાન અને જપ કરવા જોઈએ. અમાવસ્યા તિથિ પૂરી થયા પછી ઉપવાસ તોડો. વ્રત તોડતા પહેલા ભગવાન રામ અથવા તમારા પ્રિય દેવતાનું નામ લો.
મૌની અમાવસ્યાનું મહત્વ
મૌની અમાવસ્યાનું વ્રત આત્મસંયમ, શાંતિ અને મોક્ષ પ્રાપ્ત કરવા માટે ખૂબ જ અસરકારક માનવામાં આવે છે. આ વ્રત વ્યક્તિના મન અને વાણીને શુદ્ધ કરે છે. શાસ્ત્રોમાં કહેવાયું છે કે આ વ્રત કરવાથી વ્યક્તિને સમાજમાં માન-સન્માન મળે છે અને તેની વાણી મધુર બને છે. આ વ્રત વ્યક્તિના જીવનમાં સંતુલન લાવવામાં મદદ કરે છે અને માનસિક શાંતિ આપે છે.
