તાજેતરમાં, કેન્દ્ર સરકારે મોંઘવારી ભથ્થા (DA) માં 50% નો વધારો કર્યો છે. આ પછી, કેન્દ્રીય કર્મચારીઓની ગ્રેચ્યુઇટી મર્યાદા 20 લાખ રૂપિયાથી વધારીને 25 લાખ રૂપિયા કરવામાં આવી. નવી ગ્રેચ્યુઇટી મર્યાદા પણ 1 જાન્યુઆરી, 2024 થી અમલમાં આવી છે. પેન્શન અને પેન્શનરો કલ્યાણ વિભાગ દ્વારા એક પરિપત્ર બહાર પાડીને નવી ગ્રેચ્યુઇટી મર્યાદાની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. આ સૂચના 30 મે 2024 ના રોજ જારી કરવામાં આવી હતી. આ આદેશમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે કેન્દ્ર સરકારના કર્મચારીઓનો ડીએ 46% થી વધારીને 50% કરવામાં આવ્યો છે. આ વધારો ૧ જાન્યુઆરી, ૨૦૨૪ થી અમલમાં આવ્યો.
ડીએ ૫૦% સુધી પહોંચતાં ટેક્સ ફ્રી ગ્રેચ્યુઇટીની મર્યાદા વધી
સરકારે આ નિર્ણય સાતમા પગાર પંચની ભલામણ મુજબ લીધો હતો. આ વધારાને કારણે કર્મચારીઓને આપવામાં આવતી ગ્રેચ્યુઇટીની મર્યાદા પણ વધારવામાં આવી છે. સાતમા પગાર પંચના અહેવાલમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે સરકારે સમયાંતરે ગ્રેચ્યુઇટી મર્યાદા વધારતા રહેવું જોઈએ. કર્મચારીઓને આનો વધુ ફાયદો થશે. કમિશને સૂચન કર્યું હતું કે ગ્રેચ્યુઇટી મર્યાદા 10 લાખ રૂપિયાથી વધારીને 20 લાખ રૂપિયા કરવી જોઈએ. આ વધારો ૧ જાન્યુઆરી, ૨૦૧૬ થી લાગુ થવો જોઈતો હતો. કમિશને એવું પણ સૂચન કર્યું હતું કે જ્યારે પણ કર્મચારીઓનો ડીએ ૫૦% સુધી પહોંચે છે, ત્યારે ગ્રેચ્યુઇટી મર્યાદા ૨૫% વધારવી જોઈએ.
સરકારી કર્મચારીઓ માટે, 5 લાખ રૂપિયાની વધેલી રકમ કરમુક્ત રહેશે.
વર્તમાન નિયમો હેઠળ, કેન્દ્રીય કર્મચારીઓ 25 લાખ રૂપિયા સુધીની ગ્રેચ્યુઇટી મર્યાદા માટે પાત્ર છે. ચાલો જાણીએ કે સરકારી કર્મચારીઓ માટે વર્તમાન ટેક્સ ફ્રી ગ્રેચ્યુઇટી મર્યાદા શું છે અને ખાનગી કર્મચારીઓ માટે વર્તમાન ટેક્સ ફ્રી ગ્રેચ્યુઇટી મર્યાદા શું છે? આ સંદર્ભમાં, ટેક્સ નિષ્ણાત આશિષ મિશ્રા કહે છે કે સરકારી કર્મચારીઓના કિસ્સામાં, કોઈપણ પ્રકારની ગ્રેચ્યુઇટી સંપૂર્ણપણે ટેક્સમાંથી મુક્ત છે. આ રીતે, વધેલી રકમ એટલે કે 5 લાખ રૂપિયા પણ કરમુક્ત રહેશે. આનો અર્થ એ થયો કે હવે સરકારી કર્મચારીઓને 25 લાખ રૂપિયા સુધીની ગ્રેચ્યુટી પર કોઈપણ પ્રકારનો ટેક્સ ચૂકવવો પડશે નહીં.
ખાનગી ક્ષેત્રના કર્મચારીઓને બે શ્રેણીઓમાં વહેંચવામાં આવ્યા છે
બીજી તરફ, ખાનગી ક્ષેત્રના કર્મચારીઓ માટે ગ્રેચ્યુઇટી નિયમો તેમના પર આધાર રાખે છે કે તેઓ 1972ના ગ્રેચ્યુઇટી એક્ટ હેઠળ આવે છે કે નહીં. ખાનગી ક્ષેત્રના કર્મચારીઓને બે શ્રેણીઓમાં વહેંચવામાં આવ્યા છે. પ્રથમ, જે કર્મચારીઓ ગ્રેચ્યુટી ચુકવણી કાયદા હેઠળ આવે છે અને બીજું, જે લોકો ગ્રેચ્યુટી ચુકવણી કાયદા હેઠળ આવતા નથી. હાલમાં, ખાનગી કર્મચારીઓને 20 લાખ રૂપિયા સુધીની ગ્રેચ્યુટી પર કોઈ ટેક્સ ચૂકવવો પડતો નથી. સરકારી કર્મચારીઓ માટે ગ્રેચ્યુઇટીના રૂપમાં કર મુક્તિની મર્યાદામાં વધારો થવાથી, ખાનગી કર્મચારીઓની પાત્રતામાં વધારો થતો નથી.
જો સરકાર ખાનગી કર્મચારીઓને પણ છૂટનો લાભ આપવા માંગતી હોય, તો આ માટે એક અલગ સૂચના જારી કરવી પડશે. ખાનગી કંપનીઓના કિસ્સામાં, કર્મચારીઓ માટે કરમુક્ત ગ્રેચ્યુઇટીની મર્યાદા ફક્ત 20 લાખ રૂપિયા છે. પરંતુ આ મર્યાદાની ગણતરી કરવાના નિયમો અલગ અલગ હોઈ શકે છે. ‘ગ્રેચ્યુઈટી પેમેન્ટ એક્ટ, 1972’ મુજબ, 20 લાખ રૂપિયા સુધીની ગ્રેચ્યુઈટી પર કોઈ ટેક્સ નથી.
