Supreme Court:સુપ્રીમ કોર્ટે શુક્રવારે કેન્દ્ર અને અન્ય લોકો પાસેથી એક અરજી પર જવાબ માંગ્યો હતો જેમાં દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે પાક અને ખાદ્ય પદાર્થો પર જંતુનાશકો અને અન્ય રસાયણોનો વધુ પડતો ઉપયોગ સમગ્ર દેશમાં મૃત્યુ તરફ દોરી જાય છે.
કેન્દ્ર સહિત તેમની પાસેથી જવાબ માંગવામાં આવ્યા હતા.
ચીફ જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડ, જસ્ટિસ જેબી પારડીવાલા અને જસ્ટિસ મનોજ મિશ્રાની બેંચે કેન્દ્ર સરકાર, કૃષિ મંત્રાલય, ફૂડ સેફ્ટી એન્ડ સ્ટાન્ડર્ડ ઓથોરિટી ઑફ ઈન્ડિયા (FSSAI) અને અન્યને નોટિસ જારી કરી અને અરજી પર તેમનો જવાબ માંગ્યો. વરિષ્ઠ વકીલ અનિતા શેનાયે કોર્ટને જણાવ્યું હતું કે અરજદારે દેશભરમાંથી ડેટા એકત્રિત કર્યો છે જે જંતુનાશકોને કારણે મોટી સંખ્યામાં મૃત્યુ દર્શાવે છે.
અરજદારનો દાવો- દેશભરમાં થઈ રહેલા મૃત્યુ
એડવોકેટ આકાશ વશિષ્ઠ દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી અરજી પર સુપ્રીમ કોર્ટ સુનાવણી કરી રહી હતી. “પાક અને ખાદ્ય ચીજો પર જંતુનાશકો અને અકાર્બનિક રાસાયણિક પદાર્થોનો ઉપયોગ અને વધુ પડતો ઉપયોગ દેશમાં કેન્સર અને અન્ય જીવલેણ રોગોના પ્રાથમિક અને મુખ્ય કારણ તરીકે ઉભરી આવ્યો છે,” પિટિશનમાં કહેવામાં આવ્યું છે. આ રસાયણોમાં જંતુનાશકો, હર્બિસાઇડ્સ, ફૂગનાશકો અને અન્ય અકાર્બનિક રસાયણોનો સમાવેશ થાય છે.
જંતુનાશકો અથવા અકાર્બનિક પદાર્થોનો ઉપયોગ અને વધુ પડતો ઉપયોગ એ ખોરાકનું પ્રદૂષણ છે. તે વાયુ પ્રદૂષણની જેમ સાયલન્ટ કિલર છે. એકવાર ખોરાક અથવા પાક જંતુનાશકોથી દૂષિત થઈ ગયા પછી, તેમની ઝેરી અસર સમગ્ર ખાદ્ય શૃંખલામાં ઝડપથી ફેલાય છે. ખોરાકમાં રહેલા ઝેરી તત્વો અને સંયોજનો માનવ શરીરમાં પ્રવેશ્યા પછી શરીર દ્વારા ન તો બહાર કાઢી શકાય છે અને ન તો નકારી શકાય છે.
ડેટા શું કહે છે?
FSSAI ડેટાને ટાંકીને, પિટિશનમાં જણાવ્યું હતું કે 2015-16 દરમિયાન પૃથ્થકરણ કરાયેલા 72,499 ખાદ્ય નમૂનાઓમાંથી, 16,133 દૂષિત અથવા ખોટી બ્રાન્ડેડ હોવાનું જણાયું હતું. અરજીમાં જણાવ્યું હતું કે સત્તાવાળાઓએ 1,450 ફોજદારી અને 8,529 સિવિલ કેસ નોંધ્યા હતા, જેમાંથી 540 કેસ દોષિત ઠેરવવામાં આવ્યા હતા. 2016-17 દરમિયાન, 78,340 નમૂનાઓમાંથી, 18,325 નમૂનાઓ દૂષિત અથવા ખોટી બ્રાન્ડેડ મળી આવ્યા હતા. કુલ 13,080 કેસ નોંધાયા હતા, જેમાં 1,605 લોકોને દોષિત ઠેરવવામાં આવ્યા હતા.
દેશના 3 રાજ્યોમાં 161 લોકોના મોત થયા છે
અરજીમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે આ મુદ્દો આટલો ગંભીર હોવા છતાં, કેન્દ્ર સરકાર અને તેના અધિકારીઓ જંતુનાશકના ઉપયોગ અને વધુ પડતા ઉપયોગની વધતી ઘટનાઓને રોકવા, નિયંત્રણ અને ઘટાડવામાં સંપૂર્ણપણે નિષ્ફળ રહ્યા છે. અરજીમાં ડેટા ટાંકીને કહેવામાં આવ્યું છે કે દેશના આઠ રાજ્યો (અરુણાચલ પ્રદેશ, છત્તીસગઢ, ગોવા, કેરળ, મેઘાલય, રાજસ્થાન, ઉત્તરાખંડ અને બંગાળ)માંથી 2020-21માં ત્રણ રાજ્યોમાં જંતુનાશક ઝેરના કારણે 161 લોકોના મોત થયા હતા. એકલા મૃત્યુ થયું.
