ચીન ભારતીય સરહદ પર ડેમ બનાવવાની તૈયારી કરી રહ્યું છે. તિબેટમાં બ્રહ્મપુત્રા નદી પર બની રહેલા આ ડેમને દુનિયાનો જ નહીં પરંતુ પૃથ્વી પરનો સૌથી મોટો ડેમ કહેવામાં આવી રહ્યો છે. તેની અંદાજિત કિંમત 137 અબજ ડોલર છે. આ ડેમ બન્યા બાદ પાણીના પ્રવાહની સાથે સાથે પ્રાદેશિક સ્થિરતાને પણ અસર થવાની સંભાવના છે. આ બંધ ભારતની સાથે બાંગ્લાદેશને પણ અસર કરશે. ચીનની અધિકૃત સમાચાર એજન્સી સિન્હુઆના જણાવ્યા અનુસાર, ત્યાંની સરકારે યાર્લુંગ ઝંગબો નદી (બ્રહ્મપુત્રાનું તિબેટીયન નામ) ની નીચેની પહોંચમાં હાઇડ્રોપાવર સુવિધાને મંજૂરી આપી છે.
શું સમસ્યા હશે
હિમાલયના પ્રદેશમાં આ ડેમ બનાવવાની યોજના છે. આ એ જ જગ્યા છે જ્યાં બ્રહ્મપુત્રા નદી અરુણાચલ પ્રદેશમાં પ્રવેશતા પહેલા તીવ્ર વળાંક લે છે અને બાંગ્લાદેશમાં વહેવા લાગે છે. ભારતે પણ આ અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી છે. આ ડેમના નિર્માણ બાદ નદીના વહેણ પર ચીનનો અંકુશ તો રહેશે જ પરંતુ ભારતના ભાગોમાં પૂરનું જોખમ પણ વધી જશે. તેનાથી ભારત અને ચીન બંને માટે સંકટ સર્જાય તેવી શક્યતા છે.
ભારત ડેમ પણ બનાવી રહ્યું છે
ઉલ્લેખનીય છે કે ભારત અરુણાચલ પ્રદેશમાં બ્રહ્મપુત્રા નદી પર ડેમ પણ બનાવી રહ્યું છે. 2006 માં, ભારત અને ચીને સરહદ પર નદી સંબંધિત મુદ્દાઓ પર દેખરેખ રાખવા માટે નિષ્ણાત સ્તરની મિકેનિઝમ બનાવી. તેના દ્વારા ચીન પૂર દરમિયાન બ્રહ્મપુત્રા અને સતલજ નદીઓના હાઇડ્રોલોજિકલ ડેટા વિશે માહિતી આપે છે. 18 ડિસેમ્બરે ભારતના NSA અજીત ડોભાલ અને ચીનના વિદેશ મંત્રી વાંગ યી વચ્ચેની બેઠક દરમિયાન પણ આ સંબંધિત ચર્ચા થઈ હતી.
જો કે બ્રહ્મપુત્રા પર બની રહેલા ડેમને અનેક પડકારોનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. અહીંના સ્થાન અને ભૂકંપના જોખમને કારણે આ પડકારો ઊભા થવાના છે. આ જગ્યા ચીનના મેદાનોમાં છે અને અહીં ઘણો વરસાદ પડે છે. આ પાણીનો સતત પ્રવાહ સુનિશ્ચિત કરશે.
