ડાયાબિટીસ એ એક ગંભીર રોગ છે, જેણે વિશ્વભરમાં લાખો લોકોને અસર કરી છે. ભારત પણ તે દેશોમાંનો એક છે જ્યાં આ રોગ એકદમ સક્રિય છે. ડાયાબિટીસ પ્રજનનક્ષમતા એટલે કે ગર્ભાવસ્થા સાથે પણ સંબંધિત છે. માતા-પિતા બનવું દરેક દંપતીનું સપનું હોય છે, પરંતુ જીવનશૈલી સંબંધિત બીમારીઓ આ સમસ્યાઓમાં વધારો કરે છે. ડાયાબિટીસ પણ આ સપનામાં અડચણ બની શકે છે. હા, ડાયાબિટીસ પ્રકાર 1 અને પ્રકાર 2 પ્રજનન ક્ષમતાને અસર કરી શકે છે, જે ગર્ભધારણમાં સમસ્યા ઊભી કરી શકે છે. ચાલો જાણીએ તેના કારણ અને નિવારણની રીતો.
પ્રજનન ક્ષમતા પર ડાયાબિટીસની અસર
સ્ત્રીઓમાં ખાંડનું ઊંચું સ્તર હોર્મોનલ અસંતુલન, PCOS અને માસિક અનિયમિતતા તરફ દોરી શકે છે. આ કારણોસર, સ્ત્રીઓને ગર્ભધારણ કરવામાં મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડે છે અથવા ગર્ભધારણ કર્યા પછી કસુવાવડ થવાની સંભાવના છે. હિંદુસ્તાન ટાઈમ્સમાં છપાયેલા અહેવાલ મુજબ ન્યુબર્ગ ડાયગ્નોસ્ટિક્સના કન્સલ્ટન્ટ ડો. મોનિકા કુંભતનું કહેવું છે કે પુરુષોમાં ડાયાબિટીસ તેમની પ્રજનન ક્ષમતાને પણ અસર કરે છે, જેના કારણે સ્પર્મ કાઉન્ટમાં ઘટાડો થઈ શકે છે. શુગરના ઉચ્ચ સ્તરને કારણે શુક્રાણુઓની હિલચાલ અને કદ પર પણ અસર થાય છે. ડાયાબિટીસના કારણે પુરુષોમાં નપુંસકતાની સમસ્યા થઈ શકે છે.
ડાયાબિટીસ અટકાવવાનાં પગલાં અને સારવાર
1. આહાર પર ધ્યાન આપો- ડાયાબિટીસના દર્દીઓએ તેમના આહાર પર વધુ ધ્યાન આપવાની જરૂર છે. તમારા આહારમાં તાજા ફળો, શાકભાજી, આખા અનાજ, પ્રોટીન અને ઓછા ગ્લાયકેમિક ઇન્ડેક્સવાળા ખોરાકનો સમાવેશ કરો.
2. સુગર મોનિટરિંગ- સુગર નિયમિતપણે તપાસતા રહો જેથી કરીને જો કોઈ સમસ્યા હોય તો તમે તરત જ સારવાર મેળવી શકો. દવા લેતા પહેલા ડૉક્ટરની સલાહ લેવાની ખાતરી કરો.
3. વજન વ્યવસ્થાપન- ડાયાબિટીસથી બચવા માટે વજનને નિયંત્રણમાં રાખવું જરૂરી છે. સગર્ભા થવા માટે, વજનને નિયંત્રિત કરવું મહત્વપૂર્ણ છે. વધારે વજન હોવાને કારણે હોર્મોનલ અસંતુલન અને પ્રજનન ક્ષમતા પર નકારાત્મક અસર પડે છે.
4. વ્યાયામ- નિયમિત કસરત જેવી કે સ્વિમિંગ, યોગા અને દોડવાથી શુગર લેવલ કંટ્રોલમાં રહી શકે છે.
5. તણાવ ઓછો કરો- તણાવથી શુગર લેવલ પણ વધી શકે છે, જે પ્રજનન ક્ષમતાને અસર કરે છે. તેથી, તણાવ વ્યવસ્થાપન માટે વિવિધ તકનીકોની મદદ લો.
6. ધૂમ્રપાન અને આલ્કોહોલ ટાળો- ધૂમ્રપાન અને આલ્કોહોલનું વધુ પડતું સેવન કરવાથી શુગર લેવલ વધી શકે છે, તેથી આ વસ્તુઓથી પણ દૂર રહો.
7. મેડિકલ હેલ્પ- જો તમને ડાયાબિટીસ નથી અથવા તેની સારવાર ચાલી રહી છે અને હજુ પણ માતા-પિતા બનવામાં અસમર્થ છે તો નિષ્ણાતની મદદ લો.
