શું લોનાર સરોવર યુનેસ્કોમાં થશે સામેલ ?, ઉલ્કાપિંડની ટક્કરથી થયું હતું ઉત્પન્ન

લોનાર તળાવ ભારતમાં મહારાષ્ટ્ર રાજ્યના બુલઢાણા જિલ્લામાં આવેલું એક ખૂબ જ સુંદર અને રહસ્યમય તળાવ છે. હવે આ તળાવને યુનેસ્કોની વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઇટ્સની યાદીમાં સામેલ કરવાની યોજના બનાવવામાં આવી રહી છે. યુનાઈટેડ નેશન્સ એજ્યુકેશનલ, સાયન્ટિફિક એન્ડ કલ્ચરલ ઓર્ગેનાઈઝેશન (યુનેસ્કો)ની વિશ્વ ધરોહર સ્થળોની યાદીમાં લોનાર તળાવનો સમાવેશ કરવા માટે રાજ્ય સરકાર ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણ (એએસઆઈ)ને દરખાસ્ત સબમિટ કરવાની યોજના બનાવી રહી છે.

અધિકારીઓએ જણાવ્યું કે આ સ્થળને પર્યટન અને સંશોધન માટે વૈશ્વિક કેન્દ્ર તરીકે વિકસાવવા અને તેનું સંરક્ષણ કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે આ પગલું લેવામાં આવી રહ્યું છે. અમરાવતીના ડિવિઝનલ કમિશનર નિધિ પાંડેએ તાજેતરમાં લોનારમાં વિવિધ વિભાગોના અધિકારીઓને દરખાસ્ત પર ચર્ચા કરવા માટે મળ્યા હતા. તેમનું કહેવું છે કે આ પ્રસ્તાવ ટૂંક સમયમાં રજૂ કરવામાં આવશે.

આ રીતે 52 હજાર વર્ષ પહેલા તળાવનું નિર્માણ થયું હતું

બુલઢાના જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટ કિરણ પાટીલે કહ્યું, ‘અમે તેને સંપૂર્ણ રીતે તૈયાર કર્યા પછી રજૂ કરીશું. અન્ય યુનેસ્કો સાઇટ્સથી વિપરીત, લોનાર સરોવર ઘણી કેટેગરીમાં ખાસ છે. તે ભૌગોલિક અને વૈજ્ઞાનિક અજાયબીઓમાંનું એક છે. વાસ્તવમાં, એવું કહેવાય છે કે લોનાર ક્રેટર લેક લગભગ 52,000 વર્ષ પહેલાં પૃથ્વી પર ઉલ્કાના પ્રભાવથી ઉદ્ભવ્યું હતું. આ સરોવરની એક ખાસ વિશેષતા એ છે કે આ તળાવનું પાણી ખારું અને ક્ષારયુક્ત બંને છે, જે માત્ર ભારતમાં જ નહીં પરંતુ વિશ્વનું એક માત્ર સરોવર છે.

તળાવમાં ઘણા મંદિરો

મુંબઈથી લગભગ 460 કિમી દૂર આવેલા લોનાર સરોવરમાં 1,200 વર્ષ જૂના મંદિરો સહિત અનેક મંદિરો છે, એમ અધિકારીએ જણાવ્યું હતું. UNESCO ‘ટેગ‘ એ સુનિશ્ચિત કરશે કે 113-હેક્ટરના તળાવને ‘ઉત્તમ સાર્વત્રિક મૂલ્ય’ તરીકે ઓળખવામાં આવે તો, લોનાર તળાવ, અજંતા અને ઈલોરા ગુફાઓ, એલિફન્ટા ગુફાઓ અને મુંબઈના છત્રપતિ શિવાજી મહારાજ ટર્મિનસ જેવા પ્રતિષ્ઠિત સ્થળોનો સમાવેશ કરવામાં આવશે. આ સ્થાનો ભારતની 41મી યુનેસ્કો વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઇટ બનશે.

ગયા વર્ષે લાખો-લાખો લોકો આવ્યા હતા

સત્તાવાર આંકડાઓ અનુસાર, ગયા વર્ષે 4,26,000 થી વધુ સ્થાનિક પ્રવાસીઓ, 72 આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રવાસીઓ અને પાંચ સંશોધકોએ સ્થળની મુલાકાત લીધી હતી. જો કે, સત્તાવાળાઓએ તળાવમાં નહાવા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે અને તેની આસપાસના વિસ્તારમાં બાંધકામ પ્રવૃત્તિઓ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે.

વર્ષ 2020 માં, રામસર સંરક્ષણ સંમેલન હેઠળ લોનાર સરોવરને આંતરરાષ્ટ્રીય મહત્વના વેટલેન્ડ તરીકે પસંદ કરવામાં આવ્યું હતું. 77.69 હેક્ટરમાં ફેલાયેલા તળાવની આસપાસના 365 હેક્ટર વિસ્તારને જૂન 2000માં વન્યજીવ અભયારણ્ય જાહેર કરવામાં આવ્યું હતું.