મૌર્ય સામ્રાજ્યની સ્થાપનામાં ચાણક્યની મોટી ભૂમિકા હતી. આ સાથે, તેમણે રાજ્યશાસ્ત્ર પણ શીખવ્યું અને તેમની “ચાણક્ય નીતિ” સમગ્ર વિશ્વમાં લોકપ્રિય છે.
ચાણક્યની 10 અમૂલ્ય વાતો-
નબળાઈ છુપાવવી – આચાર્ય ચાણક્યએ ચાણક્ય નીતિમાં જણાવ્યું કે વ્યક્તિએ ક્યારેય પણ પોતાની નબળાઈ કોઈની સામે ન જણાવવી જોઈએ કારણ કે જો તે આમ કરે છે તો અન્ય વ્યક્તિ તેનો ફાયદો ઉઠાવી શકે છે અને લાભ મેળવી શકે છે. તે હંમેશા તેના કરતા એક ડગલું આગળ રહેશે.
સમજદારીથી ખર્ચ કરો – ચાણક્યએ પોતાની નીતિમાં કહ્યું કે વ્યક્તિએ હંમેશા મુશ્કેલ સમય માટે પૈસા બચાવવું જોઈએ જેથી કરીને તે કોઈપણ સમસ્યાના કિસ્સામાં તેનો ઉપયોગ કરી શકે. ઉદાહરણ તરીકે, જો કોઈ વ્યક્તિ તેના જીવનમાં કોઈ મોટી બીમારીથી પીડાય છે, તો તેની પાસે હોસ્પિટલના ખર્ચ માટે પૂરતા પૈસા હોવા જોઈએ જેથી કરીને તે તેના પગ પર પાછો ઉભો થઈ શકે.
મૂર્ખ વ્યક્તિ સાથે લડશો નહીં – મૂર્ખ વ્યક્તિ સાથે લડવાથી સમયનો વ્યય થાય છે અને વ્યક્તિની છબી પર પણ નકારાત્મક અસર પડે છે. તેની સાથે લોકો તમને પણ મૂર્ખ માનવા લાગે છે.
અજાણ્યા લોકોથી સાવચેત રહો – ચાણક્યએ કહ્યું કે જે લોકો કોઈને દુઃખમાં જોઈને ખુશ થાય છે, આવા લોકો પર ક્યારેય વિશ્વાસ ન કરવો જોઈએ કારણ કે તેઓ હંમેશા છેતરપિંડી કરે છે. એટલા માટે આવા લોકોને માત્ર એ જ વાતો કહો જે તમે બધા સાથે શેર કરી શકો.
ધ્યેય કોઈને ન જણાવો – ધ્યેય એ વ્યક્તિના જીવનમાં સૌથી મહત્વની વસ્તુ છે. તેથી, તમારે તમારું લક્ષ્ય કોઈને જણાવવું જોઈએ નહીં કારણ કે કેટલીકવાર લોકો તમારા માર્ગમાં અવરોધો બનાવે છે અને તેનો લાભ પણ લઈ શકે છે.
કર્તવ્યનિષ્ઠ અને ધાર્મિક બનો – ચાણક્યના મતે, વ્યક્તિએ હંમેશા કર્તવ્યનિષ્ઠ રહેવું જોઈએ, આ જ સાચો ધર્મ છે અને તેની સાથે જીવનમાં ઈમાનદારી પણ ઘડવી જોઈએ. અસત્ય અને હિંસાનો માર્ગ ક્યારેય ન અપનાવો.
આત્મનિર્ભરતામાં વિશ્વાસ – વ્યક્તિએ પોતાનું કામ જાતે કરવું જોઈએ અને પોતાના કરતાં વધુ કોઈ પર વિશ્વાસ ન કરવો જોઈએ. દુનિયામાં એવું કોઈ કામ નથી કે જે મનુષ્ય ન કરી શકે, તેના માટે માત્ર પોતાની જાત પ્રત્યે સંકલ્પ અને પ્રમાણિકતાની જરૂર છે.
મિત્રતા કરતી વખતે સાવચેત રહો – સારા મિત્ર હોવું એ વ્યક્તિના જીવનમાં સૌથી મહત્વપૂર્ણ બાબત છે. મિત્રતા વ્યક્તિના જીવનને સરળ બનાવે છે અને તેને જીવવા માટે એક નવું પરિમાણ આપે છે. પરંતુ કેટલીકવાર તમને ખરાબ મિત્રો પણ મળે છે, તેથી તમારે સાવચેત રહેવું જોઈએ.
શિક્ષણ પર ધ્યાન આપવું– શિક્ષણ એ વ્યક્તિના જીવનની સૌથી મોટી ચાવી છે. જીવનમાં આગળ વધવું ખૂબ જ જરૂરી છે અને શિક્ષકને દરેક જગ્યાએ આદરની નજરે જોવામાં આવે છે. પુસ્તકો પણ માણસના શ્રેષ્ઠ મિત્ર છે.
તકને વિજયમાં રૂપાંતરિત કરવી – આચાર્ય ચાણક્ય અનુસાર તક દરેકને મળે છે પરંતુ સમજદાર વ્યક્તિ તેને ઓળખે છે અને યોગ્ય સમયે તેનો સદુપયોગ કરે છે. તેણે તક શોધવાની જરૂર નથી, તક તેની જાતે જ આવે છે.
