ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બરમાં આયોજિત ભારતીય વાયુસેનાની બહુરાષ્ટ્રીય કવાયત તરંગ શક્તિમાં, ભારતના સ્વદેશી લાઇટ કોમ્બેટ એરક્રાફ્ટ એલસીએ તેજસ ફાઇટર એરક્રાફ્ટે તેની ક્ષમતાઓથી ત્યાં હાજર તમામ દેશોના દિલ જીતી લીધા હતા. જે બાદ ઘણા દેશોએ તેને ખરીદવામાં રસ દાખવ્યો હતો. હવે ડેમોક્રેટિક રિપબ્લિક ઓફ કોંગોએ તેજસ ખરીદવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી છે. વાસ્તવમાં, કોંગી એરફોર્સ તેના લશ્કરી વિમાનોના કાફલાને આધુનિક બનાવવાના પ્રયાસો કરી રહી છે. તે જ સમયે, તે ભારતના મલ્ટી-રોલ ફાઇટર એરક્રાફ્ટ તેજસ Mk1ને ખૂબ પસંદ કરે છે. તાજેતરમાં, કોંગોનું એક ઉચ્ચ સ્તરીય પ્રતિનિધિમંડળ પણ ભારતમાંથી તેજસ ખરીદવા માટે નવી દિલ્હીની મુલાકાતે આવ્યું હતું.
કોંગો નજીક જૂના રશિયન વિમાન
સંરક્ષણ મંત્રાલયના સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર ડેમોક્રેટિક રિપબ્લિક ઓફ કોંગોએ ભારતના સ્વદેશી લાઇટ કોમ્બેટ એરક્રાફ્ટ તેજસ MK1 ખરીદવામાં રસ દર્શાવ્યો છે. કોંગો તેની વાયુસેનાને આધુનિક બનાવવાના પ્રયાસો કરી રહ્યું છે. કોંગોની હવાઈ દળ પાસે સોવિયેત યુગના સુખોઈ Su-25s Frogfoot અને MiG-23s નો વૃદ્ધ કાફલો છે અને હવે તે તેમને આધુનિક બનાવવાનું વિચારી રહ્યું છે. જેના માટે તેણે ભારતના મલ્ટી-રોલ ફાઇટર જેટ તેજસ Mk1ને શોર્ટલિસ્ટ કર્યું છે. સૂત્રોએ જણાવ્યું કે કોંગોને એર ટુ એર કોમ્બેટ, ગ્રાઉન્ડ એટેક મિશન અને સર્વેલન્સ જેવા અનેક ઓપરેશન માટે એરક્રાફ્ટની જરૂર છે અને તેની નજર તેજસ પર છે.
તેજસે ટાયફૂનને તરંગ શક્તિમાં રોકી હતી
તાજેતરમાં, રાજસ્થાનના જોધપુર, સુલુર, તમિલનાડુમાં યોજાયેલી ભારતીય વાયુસેનાની બહુરાષ્ટ્રીય હવાઈ કવાયત તરંગ શક્તિમાં ઘણા દેશોએ ભાગ લીધો હતો. તેમાંથી ઘણાએ આ કવાયતમાં સહભાગીઓ તરીકે અને ઘણાએ નિરીક્ષકો તરીકે ભાગ લીધો હતો. આ નિરીક્ષક દેશોમાં ઘણા આફ્રિકન દેશો પણ સામેલ હતા. આ તમામ દેશોએ તેજસની અદભૂત ક્ષમતાઓ જોઈ. જ્યારે તેજસે તરંગ શક્તિ હવાઈ કવાયત દરમિયાન આકાશમાં તેના એરિયલ સ્ટંટ બતાવ્યા તો ત્યાં બેઠેલા વિદેશી સેનાના વડાઓ પણ તેની ક્ષમતા જોઈને આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયા. ભારતીય વાયુસેનાના વર્તમાન વડા એર ચીફ માર્શલ એપી સિંઘે સુલુરમાં તરંગ શક્તિ કવાયત દરમિયાન એલસીએ તેજસમાં ઉડાન ભરી ત્યારે પણ તેઓ જર્મન વાયુસેનાના યુરોફાઇટર ટાયફૂનને અટકાવવામાં સફળ રહ્યા હતા. આટલી મોટી કવાયતમાં જ્યાં યુરોફાઈટર ટાયફૂન જેવા અન્ય દેશોના આધુનિક ફાઈટર એરક્રાફ્ટ પણ પોતાના એરિયલ સ્ટંટ બતાવી રહ્યા હતા, ત્યાં તેજસે માત્ર ટાયફૂનને જ નહીં પરંતુ અન્ય દેશોના પાઈલટ્સ અને તેમના એર ચીફને પણ તેની ક્ષમતાથી ચોંકાવી દીધા હતા.
કોંગો બળવાખોર જૂથોથી પરેશાન છે
સૂત્રોએ જણાવ્યું કે ડેમોક્રેટિક રિપબ્લિક ઓફ કોંગો હાલમાં તેના પૂર્વ ભાગોમાં ગૃહ યુદ્ધ સાથે સંઘર્ષ કરી રહ્યું છે, જ્યાં સરકારી દળો અને સશસ્ત્ર જૂથો વચ્ચે સંઘર્ષ છે. સંયુક્ત રાષ્ટ્રનું કહેવું છે કે પડોશી દેશો રવાન્ડા અને યુગાન્ડા પૂર્વી કોંગોમાં કાર્યરત M23 બળવાખોરોને સમર્થન આપી રહ્યા છે, જેનાથી આ ક્ષેત્રમાં મોટા સંઘર્ષનું જોખમ વધી રહ્યું છે. તણાવ એટલી હદે વધી ગયો છે કે કોંગોએ આરોપ લગાવ્યો છે કે રવાંડાએ M23 બળવાખોરોને સરફેસ ટુ એર મિસાઇલો ઉપરાંત સૈન્ય સહાય પૂરી પાડી છે. તે જ સમયે, ગયા વર્ષે, રવાન્ડાએ મેન પોર્ટેબલ એર ડિફેન્સ વેપન (MANPAD) નો ઉપયોગ કરીને કોંગોલીઝ Su-25 ગ્રાઉન્ડ એટેક જેટને પણ તોડી પાડ્યું હતું. તે સમયે કોંગોએ આરોપ લગાવ્યો હતો કે રવાન્ડાએ તેના એરસ્પેસનું ઉલ્લંઘન કર્યું છે.
કોંગોને 6-8 તેજસની જરૂર છે
સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર કોંગોની વાયુસેનાને 6 થી 8 મલ્ટી-રોલ ફાઇટર જેટની જરૂર છે. આ વર્ષે ઓગસ્ટમાં પણ કોંગોનું એક ઉચ્ચ સ્તરીય પ્રતિનિધિમંડળ ભારતની મુલાકાતે આવ્યું હતું. મુલાકાત દરમિયાન, કોંગી એરફોર્સના વડા અને અન્ય વરિષ્ઠ સંરક્ષણ અધિકારીઓએ તેજસ બનાવતી નવરત્ન કંપની હિન્દુસ્તાન એરોનોટિક્સ લિમિટેડ (HAL) ના પ્રતિનિધિઓ સાથે વાતચીત કરી હતી. પ્રતિનિધિમંડળ ચીફ એવિએશન એન્જિનિયર ડૉ. કોટા હરિનારાયણને પણ મળ્યું, જેમણે તેજસના વિકાસમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. તમને જણાવી દઈએ કે 4 જાન્યુઆરી, 2001ના રોજ, ડૉ. કોટા હરિનારાયણની આગેવાની હેઠળની ટીમે તેમના એલસીએ ટેક્નોલોજી ડેમોન્સ્ટ્રેટરની પ્રથમ ફ્લાઈટનું સફળ પરીક્ષણ કર્યું હતું.
કોંગોના હવાઈ કાફલામાં ફાજલ ભાગોનો અભાવ છે
સૂત્રોએ જણાવ્યું કે આફ્રિકાની ઘણી હવાઈ દળોની જેમ કોંગોની વાયુસેનાના કાફલામાં પણ સુખોઈ સુ-25 ફ્રોગફૂટ, મિગ-23 અને મિલ એમઆઈ-24 હેલિકોપ્ટર સામેલ છે. પરંતુ યુક્રેન-રશિયા યુદ્ધને કારણે તેઓ સ્પેરપાર્ટ્સની અછતનો સામનો કરી રહ્યા છે, જેના કારણે તેમના જાળવણીમાં સમસ્યાનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. તે જ સમયે, દાયકાઓથી કોંગી સેનામાં રહેલા SU-25 ફ્રોગફૂટને ગ્રાઉન્ડ એટેક માટે બનાવવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ તેના દેશમાં વધતી જતી જરૂરિયાતોને ધ્યાનમાં રાખીને, તેને હવે બહુ-રોલ ફાઇટર જેટની જરૂર છે. જેમાં માત્ર નવીનતમ એવિઓનિક્સ જ નથી, પરંતુ તે ઓછામાં ઓછું ચોથી પેઢીનું ફાઈટર જેટ પણ છે. કોંગી એરફોર્સે અન્ય વિકલ્પોની પણ શોધ કરી હતી, પરંતુ તે ગરીબ દેશ માટે ખર્ચાળ સોદો સાબિત થઈ રહ્યા હતા. જે બાદ કોંગો ભારત તરફ વળ્યો.
બોત્સ્વાના પણ તેજસને લઈને વાતચીત કરી રહી છે
સૂત્રોનું કહેવું છે કે જો તેજસને લઈને કોંગો સાથે સમજૂતી થઈ જશે તો આફ્રિકાના સંરક્ષણ બજારમાં ભારતીય સંરક્ષણ ઉત્પાદનોની નિકાસની શક્યતાઓ વધી શકે છે. કારણ કે અન્ય આફ્રિકન દેશો પણ ભારતીય શસ્ત્રોમાં રસ દાખવશે. સૂત્રોએ જણાવ્યું કે કોંગો સિવાય અન્ય આફ્રિકન દેશ બોત્સ્વાના પણ મલ્ટી-રોલ ફાઇટર એરક્રાફ્ટ તેજસ ખરીદવા માટે વાતચીત કરી રહ્યું છે. બોત્સ્વાના ડિફેન્સ ફોર્સ (BDF), તેની સંરક્ષણ ક્ષમતાઓને વધારવા માટે જોઈ રહી છે, તેણે તેજસમાં પણ રસ દાખવ્યો છે અને HAL સાથે તેજસ ફાઈટર એરક્રાફ્ટ ખરીદવા માટે વાટાઘાટ કરી રહી છે.
ભારતે આફ્રિકન દેશોમાં સંરક્ષણ એટેચી તૈનાત કરી હતી
તમને જણાવી દઈએ કે આ વર્ષે એપ્રિલમાં જ ભારત સરકારે ઘણા દેશોમાં ડિફેન્સ એટેચની નિમણૂક માટે લીલી ઝંડી આપી હતી. તેમાં ઘણા આફ્રિકન દેશો તાંઝાનિયા, મોઝામ્બિક, જીબુટી, ઇથોપિયા અને આઇવરી કોસ્ટનો સમાવેશ થાય છે. આફ્રિકન દેશોમાં ડિફેન્સ એટેચની નિમણૂક અંગે સરકારે કહ્યું કે આફ્રિકામાં શસ્ત્રોના વેચાણની ઘણી સંભાવનાઓ છે અને જે રીતે ભારત મેક ઇન ઇન્ડિયા પ્રોગ્રામ હેઠળ સ્વદેશી શસ્ત્રો વિકસાવી રહ્યું છે તેનાથી સમગ્ર વિશ્વમાં ભારતની લોકપ્રિયતા વધી રહી છે. તે જ સમયે, આફ્રિકન દેશો ભારતમાં બનેલા હથિયારોને પ્રાથમિકતા આપી રહ્યા છે કારણ કે ભારત સાથે કોઈ રાજકીય વિવાદ જોડાયેલો નથી. ઈથોપિયા, મોઝામ્બિક અને આઈવરી કોસ્ટમાં ડિફેન્સ એટેચને તૈનાત કરવાનો નિર્ણય આફ્રિકન દેશો સાથે સૈન્ય વ્યૂહરચના વધારવાના ઉદ્દેશ્યથી લેવામાં આવ્યો હતો. તે જ સમયે, સંરક્ષણ એટેચીની તૈનાતી એ સંદેશ મોકલશે કે આફ્રિકા ભારત માટે મહત્વપૂર્ણ છે. વધુમાં, આ લશ્કરી સહયોગ અને શસ્ત્રોના વેચાણની શક્યતાઓ પણ ખોલશે, કારણ કે ઘણા આફ્રિકન દેશો તેમની સેનાને આધુનિક બનાવવા માટે કામ કરી રહ્યા છે.
બ્રાઝિલને પણ જોઈએ છે તેજસ!
અગાઉ, તરંગ શક્તિ કવાયત દરમિયાન, બ્રાઝિલના પ્રતિનિધિએ અમર ઉજાલાને કહ્યું હતું કે તેમનો દેશ પણ તેજસમાં રસ ધરાવે છે. બ્રાઝિલે તરંગ શક્તિ હવાઈ કવાયતના બીજા તબક્કામાં નિરીક્ષક તરીકે ભાગ લીધો હતો. હકીકતમાં, બ્રાઝિલ તેના વૃદ્ધ નોર્થ્રોપ એફ-5 ફ્લીટને નિવૃત્ત કરવાનું વિચારી રહ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે નોર્થ્રોપ એફ-5ની નિવૃત્તિ 2030થી શરૂ થશે. બ્રાઝિલના હાલના ગ્રિપેન-ઇ જેટ સિવાય, તેમણે એમ પણ કહ્યું કે બ્રાઝિલને બીજા ફાઇટર જેટની જરૂર છે અને કહ્યું કે તેજસ તેમના માટે એક વિકલ્પ બની શકે છે. બ્રાઝિલના પ્રતિનિધિએ કહ્યું કે તેમના દેશના નિયમો અનુસાર તેમની પાસે ઓછામાં ઓછા બે અને વધુમાં વધુ ત્રણ પ્રકારના ફાઈટર જેટ હોવા જોઈએ. પરંતુ 2030 પછી, જ્યારે F-5 નિવૃત્તિ શરૂ કરશે, ત્યારે આપણને કદાચ વધુ બે પ્રકારના જેટની જરૂર પડશે. તેથી, ગ્રિપેન સિવાય તેજસ આપણા બીજા કે ત્રીજા ફાઈટર જેટ માટે વિકલ્પ બની શકે છે.
વર્તમાન અને ભૂતપૂર્વ વાયુ વડાઓએ ચિંતા વ્યક્ત કરી છે
એવા સમયે જ્યારે અન્ય દેશો તેજસને તેમના દળોમાં સામેલ કરવા આતુર છે, ત્યારે ભારતીય વાયુસેના પણ LCA MK-1Aની ડિલિવરીમાં વિલંબનો સામનો કરી રહી છે. અમેરિકન કંપની GE એરોસ્પેસ, જે તેજસને એન્જિન સપ્લાય કરે છે, તેણે નવેમ્બરથી F404 એન્જિનની ડિલિવરી શરૂ કરવાનું વચન આપ્યું હતું, જેના પછી તેજસના ઉત્પાદનમાં ઝડપ આવશે તેવી આશા છે. આ પહેલા પૂર્વ એરફોર્સ ચીફ એર ચીફ માર્શલ વીઆર ચૌધરી અને વર્તમાન એર ચીફ માર્શલ એપી સિંહે પણ તેજસની ડિલિવરીમાં વિલંબ પર ચિંતા વ્યક્ત કરી છે. બંનેએ કહ્યું કે ખાનગી કંપનીઓએ તેજસના સપ્લાયમાં થતા વિલંબને દૂર કરવા આગળ આવવું જોઈએ.
