ઈરાનના ઈઝરાયેલ પરના મિસાઈલ હુમલાને પગલે પશ્ચિમ એશિયામાં સંઘર્ષની સ્થિતિ રાતોરાત નવા અને અત્યંત અસ્થિર તબક્કામાં પહોંચી ગઈ છે. આ સાથે વ્યાપારમાં લાંબા ગાળાના વિક્ષેપને કારણે ભારત સહિત વિશ્વભરના વેપારીઓની મુશ્કેલીઓ વધી છે. આનું કારણ એ છે કે લાલ સમુદ્રનો શિપિંગ માર્ગ, જે વેપાર માટે મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે, તે અપેક્ષિત કરતાં વધુ લાંબા સમય સુધી વૈશ્વિક શિપિંગ લાઇન્સ માટે અગમ્ય હોઈ શકે છે. આ કારણે, નૂર દર ખૂબ ઊંચા સ્તરે પહોંચી શકે છે.
ઈઝરાયેલ અને ઈરાન વચ્ચે સતત વધી રહેલા વિવાદથી વેપાર અવરોધોનું જોખમ વધી ગયું છે. યમનમાં હુથી બળવાખોરો સાથે હિઝબુલ્લાહના ગાઢ સંબંધો છે. આ હુથી બળવાખોરો લાલ સમુદ્રના માર્ગ પર જેહાદીઓ પરના મોટાભાગના હુમલાઓ માટે જવાબદાર છે. તે ભારત માટે પણ ઘણું મહત્વ ધરાવે છે કારણ કે તે યુરોપ, અમેરિકા, આફ્રિકા અને પશ્ચિમ એશિયાના દેશો સાથેના વેપાર માટે સુએઝ કેનાલ દ્વારા આ માર્ગ પર ઘણો આધાર રાખે છે. ભારતીય નિકાસકારોને લાંબા સમયથી ડર હતો કે ઈઝરાયેલ અને ઈરાન વચ્ચે સીધો સંઘર્ષ લાલ સમુદ્રના માર્ગને અસર કરી શકે છે, જે વેપાર માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
ભારતની નિકાસ પર યુદ્ધની અસર સ્પષ્ટ દેખાય છે
ભારતની નિકાસ પર યુદ્ધની અસર સ્પષ્ટ દેખાય છેભારતીય નિકાસકારો આ સંઘર્ષની અસર સ્પષ્ટપણે અનુભવી રહ્યા છે. ઓગસ્ટમાં જ આ માર્ગ પરથી નિકાસમાં 9 ટકાનો ઘટાડો નોંધાયો હતો. હવે જ્યારે તણાવ સતત વધી રહ્યો છે ત્યારે સ્થિતિ વધુ ગંભીર બને તેવી શક્યતાઓ પણ વધી ગઈ છે. લાલ સમુદ્રના સંકટને કારણે ઓગસ્ટમાં ભારતની પેટ્રોલિયમ નિકાસમાં 38 ટકાનો ઘટાડો થયો છે. સત્તાવાર ડેટા દર્શાવે છે કે આ વર્ષે ઓગસ્ટમાં પેટ્રોલિયમ ઉત્પાદનોની નિકાસ $5.95 બિલિયન રહી હતી. તે જ સમયે, ગયા વર્ષે ઓગસ્ટમાં આ આંકડો 9.54 અબજ ડોલર હતો. આ આંકડા સ્પષ્ટપણે દર્શાવે છે કે ઈઝરાયેલ અને ઈરાન વચ્ચેના યુદ્ધથી ભારતને કેવી રીતે નુકસાન થઈ રહ્યું છે.
ભારતીય ઉદ્યોગપતિઓએ સરકાર પાસે મોટી માંગણીઓ કરી છે
લાલ સમુદ્રના સંકટને કારણે વેપારના માર્ગો લાંબા થશે, જેના કારણે શિપિંગના દરો પણ વધશે. તેની શરૂઆત પણ થઈ ગઈ છે. રેડ સી રૂટમાં કટોકટીની શરૂઆત થઈ ત્યારથી જ ભારતીય નિકાસકારો વૈશ્વિક ધોરણની ભારતીય શિપિંગ લાઇન વિકસાવવા માટે સરકાર પાસે માંગ કરી રહ્યા છે. નોંધનીય છે કે આ કટોકટીથી વૈશ્વિક શિપિંગ કંપનીઓને ફાયદો થઈ રહ્યો છે જેમના નફામાં નોંધપાત્ર વધારો જોવા મળ્યો છે. આ સાથે આ યુદ્ધે ભારત-મધ્ય પૂર્વ-યુરોપ આર્થિક કોરિડોર યોજનાને પણ જોખમમાં મૂક્યું છે જેની ગત વર્ષે જી-20 બેઠકમાં જાહેરાત કરવામાં આવી હતી.
