Coal Production : દેશના નવા કોલસા અને ખાણ પ્રધાન જી કિશન રેડ્ડીએ શુક્રવારે સ્થાનિક કોલસા ઉત્પાદન પર પ્રથમ સમીક્ષા બેઠક યોજી હતી અને દેશને કોલસાના ઉત્પાદનમાં સંપૂર્ણ આત્મનિર્ભર બનાવવા માટે તમામ સંભવિત પગલાં લેવાની વાત કરી હતી. પીએમ નરેન્દ્ર મોદીના બીજા કાર્યકાળ દરમિયાન, કેન્દ્ર સરકારે વર્ષ 2025-26 સુધીમાં સ્થાનિક કોલસાના ઉત્પાદનમાં વધારો કરીને કોલસાની આયાતને રોકવાનું લક્ષ્ય નક્કી કર્યું છે.
કોલસાનું ઉત્પાદન વધારીને 110 કરોડ ટન કરવાનો લક્ષ્યાંક
કોલસાનું ઉત્પાદન વધારીને 110 કરોડ ટન કરવાનો લક્ષ્યાંક
જો કે અત્યાર સુધી કોલસાના ઉત્પાદનનો વાર્ષિક લક્ષ્યાંક ભાગ્યે જ પૂરો થયો છે, પરંતુ વર્ષ 2023-24માં 100 કરોડ ટન કોલસાના ઉત્પાદનનો લક્ષ્યાંક હતો જ્યારે વાસ્તવિક ઉત્પાદન 99.7 કરોડ ટન થયું છે, જે એકદમ નજીક છે. ચાલુ નાણાકીય વર્ષ 2024-25માં પણ 11 ટકાના વધારા સાથે આશરે 110 કરોડ ટનનો લક્ષ્યાંક રાખવામાં આવ્યો છે. આ પડકારને ધ્યાનમાં રાખીને, કોલસા અને ખાણ પ્રધાન રેડ્ડીએ તેમની પ્રથમ બેઠકમાં, ખાનગી ક્ષેત્રને કોલ બ્લોક્સ ફાળવવાનું કામ ઝડપી બનાવવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે.
કોલસા મંત્રાલય દ્વારા કહેવામાં આવ્યું છે કે કોલસા બ્લોકની ફાળવણી માટે 10મા રાઉન્ડની હરાજી પ્રક્રિયા આવતા સપ્તાહે શરૂ કરવામાં આવશે. આ રાઉન્ડમાં કુલ 62 કોલ બ્લોક ખાનગી ક્ષેત્રોને ફાળવવામાં આવે તેવી શક્યતા છે. અત્યાર સુધીમાં નવ રાઉન્ડમાં 107 કોલ બ્લોકની ફાળવણી કરવામાં આવી છે. આમાંથી વાર્ષિક 256 મિલિયન ટન કોલસાનું ઉત્પાદન શક્ય છે.
કોલસાના ઉત્પાદનની ગતિ એકદમ ધીમી છે
સમસ્યા એ છે કે ફાળવવામાં આવેલા બ્લોકમાંથી કોલસાના ઉત્પાદનની ગતિ એકદમ ધીમી છે. ફાળવવામાં આવેલા બ્લોકમાંથી માત્ર 11 બ્લોકમાં જ વાણિજ્યિક ઉત્પાદન શરૂ થયું છે અને ગયા નાણાકીય વર્ષમાં તેમાંથી માત્ર 1.75 કરોડ ટન કોલસો કાઢવામાં આવ્યો હતો. ખાનગી ક્ષેત્રમાંથી કોલસાના ઉત્પાદનમાં તીવ્ર વધારો કર્યા વિના કોલસાની આયાતને નાબૂદ કરી શકાતી નથી. વર્તમાન વર્ષમાં જે રીતે ગરમી વધી છે તે જોતા થર્મલ પાવર પ્લાન્ટનું મહત્વ વધુ વધી ગયું છે.
રિન્યુએબલ સેક્ટરમાં સ્થાપિત ક્ષમતા 1.75 લાખ મેગાવોટ (કુલ સ્થાપિત વીજ ક્ષમતાના 42 ટકા) છે, પરંતુ કુલ વીજ ઉત્પાદનમાં થર્મલ પાવર પ્લાન્ટનો હિસ્સો 70 ટકાથી વધુ છે. એપ્રિલ-મે, 2024માં વીજળીની માંગમાં 13 ટકાનો વધારો થયો છે. અવિરત વીજ પુરવઠો જાળવવા માટે, કેન્દ્રીય ઉર્જા મંત્રાલયે આયાતી કોલસાનું મિશ્રણ ફરજિયાત બનાવ્યું છે.
