દિલ્હીની એક કોર્ટે મંગળવારે કોંગ્રેસના પૂર્વ સાંસદ સજ્જન કુમારને 1984ના શીખ વિરોધી રમખાણો સાથે સંબંધિત હત્યા કેસમાં આજીવન કેદની સજા ફટકારી છે. કોર્ટે કહ્યું કે કુમારની વૃદ્ધાવસ્થા અને બીમારીઓને ધ્યાનમાં રાખીને, તેમને મૃત્યુદંડની સજાને બદલે ઓછી સજા આપવામાં આવી હતી. સ્પેશિયલ જજ કાવેરી બાવેજાએ 1 નવેમ્બર, 1984ના રોજ જસવંત સિંહ અને તેમના પુત્ર તરુણદીપ સિંહની હત્યા સંબંધિત કેસમાં ચુકાદો આપ્યો હતો. ન્યાયાધીશ બાવેજાએ કહ્યું કે કુમાર દ્વારા કરવામાં આવેલા ગુનાઓ નિઃશંકપણે ક્રૂર અને નિંદનીય હતા, પરંતુ તેમની 80 વર્ષની ઉંમર અને બીમારીઓ સહિત કેટલાક પરિબળો હતા, જે તેમને મૃત્યુદંડ કરતાં ઓછી સજા આપવાના પક્ષમાં હતા.
સજ્જન કુમાર કેસમાં કોર્ટે શું કહ્યું?
ભારતીય કાયદામાં હત્યાના ગુના માટે મહત્તમ સજા મૃત્યુદંડની જોગવાઈ છે, જ્યારે લઘુત્તમ સજા આજીવન કેદની છે. કોર્ટે કહ્યું, “જેલ અધિકારીઓના અહેવાલ મુજબ ગુનેગારનું ‘સંતોષકારક’ વર્તન, તે જે બીમારીઓથી પીડાઈ રહ્યો છે, હકીકત એ છે કે ગુનેગારના મૂળ સમાજમાં છે અને તેના સુધારા અને પુનર્વસનનો અવકાશ એ એવા પરિબળો છે જે મારા મતે મૃત્યુદંડને બદલે આજીવન કેદની સજાની તરફેણમાં ચુકાદો આપે છે.” કોર્ટે કહ્યું કે “કુમારના વર્તન અંગે કોઈ ફરિયાદ મળી નથી” અને જેલ અધિકારીઓના અહેવાલ મુજબ, તેમનું વર્તન “સંતોષકારક” હતું. ન્યાયાધીશ બાવેજાએ કહ્યું કે આ કેસ એ જ ઘટનાનો ભાગ છે અને તેને એ જ ઘટનાના ચાલુ ભાગ તરીકે જોઈ શકાય છે જેના માટે દિલ્હી હાઈકોર્ટે 17 ડિસેમ્બર, 2018 ના રોજ કુમારને આજીવન કેદની સજા ફટકારી હતી.
શીખ વિરોધી રમખાણો દરમિયાન તેમની હત્યા કરવામાં આવી હતી
ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન ઇન્દિરા ગાંધીની હત્યા બાદ થયેલા રમખાણોની ઘટના દરમિયાન પાંચ લોકોના મોત માટે હાઇકોર્ટે કુમારને દોષિત ઠેરવ્યા હતા. ન્યાયાધીશ બાવેજાએ કહ્યું, “હાલના કેસમાં, બે નિર્દોષ વ્યક્તિઓની હત્યા નિઃશંકપણે એક જઘન્ય ગુનો નથી, પરંતુ મારા મતે ઉપરોક્ત સંજોગો તેને ‘દુર્લભમાં દુર્લભ કેસ’ બનાવતા નથી જેના માટે મૃત્યુદંડની સજા વાજબી છે.” તેમણે કહ્યું કે કુમારને પીડિતોના ઘરને આગ લગાડનાર, તેમનો સામાન લૂંટનાર અને પરિવારના બે સભ્યોની “નિર્દયતાથી હત્યા” કરનાર ટોળાનો ભાગ હોવા બદલ આજીવન કેદની સજા ફટકારવામાં આવે.
ન્યાયાધીશે શું કહ્યું?
જેલ રિપોર્ટનો ઉલ્લેખ કરતા, જસ્ટિસ બાવેજાએ કહ્યું કે ખરાબ સ્વાસ્થ્યને કારણે, કુમાર પોતાનું રોજિંદું કામ યોગ્ય રીતે કરી શકતા ન હતા. તેમણે દોષિતના મનોવૈજ્ઞાનિક અને માનસિક મૂલ્યાંકન અહેવાલની નોંધ લીધી, જે દર્શાવે છે કે તે સફદરજંગ હોસ્પિટલના મેડિસિન, યુરોલોજી અને ન્યુરોલોજી વિભાગમાં સારવાર લઈ રહ્યો હતો અને તેને એન્ટીડિપ્રેસન્ટ્સ અને ઊંઘની ગોળીઓ સૂચવવામાં આવી હતી. ન્યાયાધીશ બાવેજાએ જણાવ્યું હતું કે કુમારમાં માનસિક બીમારીના કોઈ લક્ષણો કે ચિહ્નો દેખાતા નથી અને હાલમાં તેમને કોઈ માનસિક હસ્તક્ષેપની જરૂર નથી. તેમણે કુમાર પર લગભગ 2.40 લાખ રૂપિયાનો દંડ પણ ફટકાર્યો. કોર્ટે કુમારની બધી સજાઓ એકસાથે ચલાવવાનો આદેશ આપ્યો.
